https://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/issue/feedStudia Włocławskie2024-02-06T00:04:40+01:00ks. Lech KrólRedaktor.Naczelny@StudiaWloclawskie.PLOpen Journal Systemshttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/295Sprawozdanie z działalności Teologicznego Towarzystwa Naukowego Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku w roku 20222023-04-28T10:05:55+02:00Janusz BoruckiJ.Borucki@ONet.PL2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2023 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/293[recenzja] Ks. Kamil Kęsik, Kościół katolicki w powiecie wieluńskim w czasie I wojny światowej, Opole 2020, s. 5782023-03-23T13:03:03+01:00Paweł KostrzewskiKostPaw@GMail.Com2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/292[recenzja] Barbara Tarkowska (red.), Ksiądz pułkownik dr Edmund Nowak (1891-1940). Dziekan Wojska Polskiego, Warszawa 2022, ss. 1992023-03-22T12:59:29+01:00Antoni PonińskiAPoninski@Diecezja.Wloclawek.PL2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/300Antoni Szymański, Zapiski 1929-1934. Przedmowa i opracowanie Antoni Dębiński, Seria „Rękopis Odnaleziony” (bez podanego numeru serii), Instytut de Republica, Warszawa 2022, ss. 2002023-08-07T16:49:04+02:00Eugeniusz SakowiczEugeniusz.Sakowicz@WP.PL2024-02-05T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/274[recenzja] Ks. Michał Widera, Kościół katolicki w powiecie wieluńskim (1918-1939), Opole 2021, Wydawnictwo Wydziału Teologicznego UO, ss. 954, ISBN 978-83-65860-84-22023-01-11T18:51:50+01:00Zdzisław WłodarczykWTN-Wielun@WP.PL2024-02-05T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/303[recenzja] Krystyna Pawłowska, Świat duchowej wyobraźni. Dewocyjne obrazy pochodzenia fabrycznego w zbiorach etnograficznych Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, Włocławek 2022, s. 1742023-09-16T16:17:28+02:00Kazimierz RulkaKRulka@Diecezja.Wloclawek.PL2024-02-05T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2023 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/320Słowo wstępne2024-02-05T13:01:23+01:00Krzysztof WętkowskiKuria@Diecezja.Wloclawek.pl2024-02-05T00:00:00+01:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/266Trynitarny aspekt dogmatów maryjnych. Maryja ikona Ducha Świętego2024-02-06T00:04:15+01:00Dariusz KowalczykKowalczyk@UniGre.IT<p>Dogmaty maryjne mówią nam o szczególnej roli Maryi w historii zbawienia. Ale jednocześnie mówią nam o początku i powołaniu każdego człowieka. Ponadto w prawdach maryjnych objawia się Bóg w Trójcy Jedyny. Wszak historia zbawienia to spotkanie Boga Ojca, Syna i Ducha Świętego z ludźmi. Spotkanie dwóch wolności: wolności absolutnej i wolności stworzonej. Maryja nie jest jedynie narzędziem w Bożych rękach, ale osobą, która wchodzi w relacje z trzema osobami Boskimi. To właśnie relacje są istotą jej Bożego macierzyństwa, dziewictwa, niepokalanego poczęcia i wniebowzięcia. Tajemnica Maryi otwiera się w perspektywie trynitarnej, a zarazem Trójca Święta objawia swe tajemnice w osobie Maryi. Wydaje się, że trynitarny wymiar mariologii, choć już podjęty przez różnych autorów, wciąż kryje w sobie wiele aspektów do odkrycia. Refleksja nad tajemnicą Maryi zaczyna się od jej Bożego macierzyństwa, czyli od prawdy, że jest ona Matką Jezusa, prawdziwego Boga i prawdziwego człowieka. Jednak trynitarna analiza dogmatów maryjnych pokazuje jej szczególny związek z Duchem Świętym. Ewangeliści Łukasz i Mateusz wskazują na aktywną rolę Ducha w poczęciu Jezusa. To mocą Ducha, choć ze względu na zasługi Jezusa, Maryja została zachowana od grzechu. I wreszcie to Duch w wydarzeniu wniebowzięcia wprowadza Maryję w wieczne życie Trójcy Świętej. Stąd niektórzy teolodzy chcą widzieć w Maryi ikonę Ducha, który w historii zbawienia nie pokazuje nam swej twarzy, ale w pewnym sensie możemy ja dostrzec w obliczu Maryi. Jacek Bolewski, podejmując intuicje Maksymiliana Kolbe, nazywa Ducha Świętego niestworzonym Niepokalanym Poczęciem. Polski jezuita uważa, że aktywna rola trzeciej osoby Boskiej w życiu Maryi, pozwala nam podjąć refleksję nad aktywną rolą Ducha w odwiecznym życiu Trójcy Świętej. I w ten sposób uzupełnić tradycyjną teologię Trójcy immanentnej, w której Duch wydaje się być raczej pasywny.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/278Ekumeniczna wiarygodność chrześcijaństwa2024-02-06T00:03:54+01:00Andrzej NowickiAndrzej.Nowicki@Katowicka.PL<p>Zasadniczym celem niniejszego artykułu jest podkreślenie odpowiedzialności wszystkich chrześcijan za Kościół, który na mocy chrztu świętego jest naszym wspólnym domem. Świadomość tej prawdy posiada istotne znaczenie w konfrontacji Kościołów chrześcijańskich ze współczesnym światem, pojętym jako przestrzeń głoszenia Słowa. Chodzi o sprzeciw ze strony świata który jest wyraźnie naznaczony wciąż postępującym procesem dechrystianizacji. Prowadzi ona z kolei do wzrostu sekularyzacji, kształtowania życia bez Boga, a często także do świadomej rezygnacji z wiary w Boga. Dlatego konfrontacja ta wymaga współdziałania Kościołów w dziedzinie ewangelizacji, opartej na nowej gorliwości, nowej motywacji, na nowych sposobach wyrażania Ewangelii. Spełnienie tego postulatu domaga się eklezjalnego rachunku sumienia w istotnej sferze pytań: Co zrobić, aby chrześcijaństwo dorastało do ideału wspólnoty żyjącej Ewangelią? Jak być wspólnotą niosącą sens życia pobudzający do mężnego znoszenia losu i odpowiedzialności, do międzyludzkiej solidarności? Jak być społecznością przekazującą motywy nadziei? Próba odpowiedzi na powyższe pytania wiąże się ze wskazaniem na zasadnicze filary konstytuujące skuteczność misji jednania świata z Bogiem. Ich nośność w odniesieniu do określonej rzeczywistości historyczno – społecznej, zależna jest od ekumenicznej wiarygodności chrześcijaństwa charakteryzującej się odejściem od tak zwanej „wiarygodności statycznej”, ograniczonej jedynie do poziomu teoretycznej akceptacji ekumenizmu na rzecz wymienionych praktyk warunkujących skuteczność dzieła ekumenicznego.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/268„Objawienia spirytystyczne” 2024-02-06T00:04:10+01:00Jan PrzybyłowskiJKP6@WP.PL<p>W artykule został podjęty temat „objawień”, które rozpowszechniane są przez spirytystów, aby wyjaśniać bieżące wydarzenia w świecie, zwłaszcza dotyczące wojen, kataklizmów, końca świata. Autor, odwołując się do źródeł teologicznych i opisów zaczerpniętych z literatury, analizuje przepowiednie związane z końcem świata. Refleksja skupiona jest wokół osoby człowieka, który ma możliwość poznania Prawdy z Objawienia, albo korzystania z „objawień spirytystycznych” w poszukiwaniu sensu wydarzeń niezwykłych, jak np. nowy potop, który zniszczy ludzkość. Praktyczny wniosek z przeprowadzonych badań to zachęta do przyjęcia postawy ludzi wierzących, którzy oczekując końca świata, czynią dobro.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/283Eucharystia w relacji do sakramentów uzdrowienia2024-02-06T00:03:43+01:00Dariusz KwiatkowskiDarKwt63@AMU.Edu.PL<p>Artykuł przedstawia ontologiczną więź istniejącą między Eucharystią i sakramentami chrześcijańskiego uzdrowienia, czyli pokutą i namaszczeniem chorych. Jedności wspomnianych sakramentów nie tyle należy szukać w możliwościach połączenia ich czasie jednej celebracji, gdyż w przypadku sakramentu pokuty jest to niemożliwe. Ścisły związek Eucharystii z sakramentem pokuty i namaszczeniem chorych wynika z wydarzeń śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Eucharystia uobecnia te wydarzenia pod osłoną znaków, a pozostałe sakramenty czerpią z nich swoją skuteczność i owocność. Poprzez sakrament pokuty człowiek zyskuje odpuszczenie grzechów, co stało się możliwe dzięki śmierci zmartwychwstaniu Chrystusa. Wolność od grzechu pozwala na pełne zjednoczenie się z Chrystusem w komunii eucharystycznej. Sakrament namaszczenia chorych łączy osoby cierpiące z męką, śmiercią i zmartwychwstaniem Jezusa i w ten sposób staje się dla nich sakramentem uzdrowienia i zbawienia. Pełnia tych rzeczywistości uobecnia się w Eucharystii w wymiarze aktualnym i eschatologicznym. </p> <p><strong> </strong></p> <p><strong> </strong></p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/257Męczeństwo ks. Stanisława Streicha a luboński komunizm końca lat trzydziestych XX wieku2024-02-06T00:04:32+01:00Wojciech MuellerWojciech.Mueller@WP.PL<p>Celem niniejszego opracowania jest ukazanie okoliczności zamordowania ks. proboszcza Stanisława Streicha 27 lutego 1938 r. w kościele pw. św. Jana Bosko w Luboniu w kontekście lubońskiego komunizmu. Fakt zbrodni dokonanej przez komunistę Wawrzyńca Nowaka oraz męczeńska śmierć katolickiego kapłana zaistniał na tle politycznym, światopoglądowym i społecznym w II Rzeczypospolitej. Ówczesna prasa, szeroko komentując morderstwo, stała się niezwykle cennym źródłem informacji na temat wydarzeń, które rozegrały się w Luboniu. Artykuły prasowe wsparte wspomnieniami naocznych świadków zamordowania księdza oraz tych którzy swoją wiedzę czerpali ze słyszenia o zbrodni od swoich krewnych, od samego początku dawały jasny przekaz o męczeństwie lubońskiego proboszcza, które mimo wielu trudności, w prostej linii zmierzało do rozpoczęcia procesu beatyfikacyjnego. Treści składające się na realizację opracowania w znacznej części uległy rozproszeniu i znajdują się w różnych bibliotekach i archiwach. Dlatego proces badawczy w artykule został przeprowadzony metodą analityczno-syntetyczną. Synteza umożliwiła zestawienie i ujęcie materiału badanego w całość, odtworzoną na podstawie wcześniejszej analizy oraz pozwoliła na przebadanie źródeł pod kątem wybranego zagadnienia, ujętego w temacie pracy, wyciągnięcie konkluzji, a także udzielenie odpowiedzi na postawione dubia.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/271Koncepcja duchowości laikatu. Studium analityczne pism Alicji Lenczewskiej2024-02-06T00:04:05+01:00Henryk WejmanHWejman@Poczta.oNet.PL<p>Celem niniejszego przedłożenia było ukazanie natury duchowości osoby świeckiej w oparciu o nauczanie Alicji Lenczewskiej. Ta problematyka znalazła zainteresowanie z tego względu, iż Alicja Lenczewska była osobą świecką, która przez wiele lat pracowała jako nauczycielka. Pozostawiła po swej działalności nauczycielsko-pisarskiej znaczące dzieła, którymi nie można było się nie zainteresować. Efektem tego jest owe przedsięwzięcie, w którym najpierw nakreślono kontekst społeczno-kulturowy egzystencji Alicji Lenczewskiej, następnie odsłonięto jej formy duchowości, wyrażające się w umiłowaniu Boga, gorliwej służbie bliźnim i w ofiarnym poświęceniu się na rzecz zbawienia ludzi i w końcu wskazano na stosowane przez nią środki duchowe, dzięki którym duchowo się rozwijała, a mianowicie: modlitwę, ascezę i życie sakramentalne. Uwzględnienie tych wszystkich danych, pozwoliło na wyrażenie zasadnego wniosku, że Alicja Lenczewska jako osoba świecka, mimo wcześniejszych niedoskonałości, i potem osobistemu nawróceniu, potrafiła z oddaniem służyć Bożej sprawie i wypraszać swoją modlitwą oraz cierpieniem przebłaganie dla grzeszników. Stała się tym samym apostołką Bożego miłosierdzia.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/267Relacja kwidzyńskiej rekluzy bł. Doroty z Mątów Wielkich i wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Konrada von Wallenroda2024-02-06T00:04:13+01:00Małgorzata Parcheniaks.Jana.od.Trojcy.Przenajswietszej.Pustelnia@Eremitki.PL<p>Niniejszy artykuł jest próbą analizy relacji, łączącej bł. Dorotę z Mątów Wielkich (1347-1394) i wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego w Prusach Konrada von Wallenroda (ok.1330/1340-1393), z uwzględnieniem: literackich, historycznych i teologiczno-mistycznych aspektów tego problemu. Opis relacji tych osób na tych płaszczyznach, pozwala na sformułowanie następujących wniosków: 1/ przekazy historyczny i literacki o problemie są rozbieżne; 2/ Konrad von Wallenrod był głową państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Dorota Swertfeger była jego poddaną; 3/ Dorota Swertfeger, rekluza w Kwidzynie jako poddana wypełniała misję duchową w stosunku do głowy państwa zakonu krzyżackiego. Przez doświadczenia mistyczne otrzymała informacje o sposobie wypełnienia woli Bożej po śmierci wielkiego mistrza, w celu ocalenia wspólnoty Kościoła partykularnego, zakonu krzyżackiego i państwa przed zgubnymi skutkami herezji, propagowanej za życia wielkiego mistrza przez wiklifitów, oczyszczenia wspólnot z herezji i przywrócenia czystości kultu Bożego. Rekluza wypełniła - na tym etapie dziejów zakonu i diecezji pomezańskiej – funkcję <em>katechona</em> (2 Tes 2, 7b) oraz złożyła Bogu ofiarę wynagrodzenia.</p> <p> </p> <p> . </p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/291Procesy małżeńskie w CIC 1917. Ocena norm po ponad 100 latach2024-02-06T00:03:19+01:00Ryszard SztychmilerRyszard.Sztychmiler@UWM.Edu.PL<p>Ponad 100 lat od ogłoszenia pierwszego w dziejach Kościoła Kodeksu Prawa Kanonicznego warto zająć się analizą i oceną norm dotyczących procesów małżeńskich zawartych w tym kodeksie, porównując je z normami obecnie obowiązującymi, aby wykazać jakie normy przetrwały taki czas, a jakie musiały być zmienione. Warto zbadać, które normy i dlaczego stały się nieaktualne, zostały pominięte, a które zostały znacznie zmienione, a które doprecyzowane. Skrótowo potraktowane zostały normy oraz instytucje prawne, które zachowane zostały w KPK z 1983 r., a więc trwają przez ponad 100 lat utrzymały swoją moc, jako dobrze opracowane. Większą uwagę zwrócono na normy, które zostały pominięte lub zmienione, gdyż w świadomości współczesnych są one mniej znane. W badaniach opisanych w niniejszym artykule posłużono się metodami: porównawczą, historycznoprawną i dogmatycznoprawną.</p> <p>W artykule ustalono, że w KPK/17 trafniej nazwano dział traktujący o postępowaniach w sprawach małżeńskich jako „sprawy małżeńskie”, a nie „procesy małżeńskie”, jak to ma miejsce w KPK/83, gdyż unormowane tam są nie tylko postępowania procesowe. W pierwszym kodeksie węższy był zakres kompetencji sądów kościelnych w sprawach małżeńskich. Normy dotyczące procesów małżeńskich w KPK/17, które zostały zasadniczo zmienione w KPK/83. to m.in.: zdolność procesowa stron (została rozszerzona), kompetencje promotora sprawiedliwości i obrońcy węzła małżeńskiego (zostały zawężone), obecność adwokatów przy przesłuchaniach. Warto podkreślić, że normy KPK/17 odnoszące się do procesu dokumentalnego stały się prawzorem norm wydanych przez papieża Franciszka w 2015 r. w Motu Proprio „<em>Mitis Iudex Dominus Jesus</em>”.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/269Świadkowie Jehowy: gdy doktrynę dostosowuje się do człowieka 2024-02-06T00:04:07+01:00Anna NoworolAnamg@WP.PLStanisław GłazStanislaw.Glaz@Ignatianum.Edu.PL<p>Świadkowie Jehowy nie są chrześcijanami. Biblia świadków Jehowy, czyli<em> Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata,</em> jest zakłamaną wersją prawdziwej Biblii, i jest bardzo mocno krytykowana przez biblistów. W <em>Przekładzie Nowego Świata</em> zanegowane zostały podstawowe dogmaty rzymskokatolickie, a nawet ogólno-chrześcijańskie, m.in. fragmenty potwierdzające Boskość Jezusa i Ducha Świętego, które zostały zmienione tak, by Boskości nie potwierdzały. <em>Przekład Nowego Świata</em> dokonał wielu zmian antychrześcijańskich w tekście Pisma Świętego tak, aby ten zmieniony tekst pasował do nauk świadków Jehowy. Te przekłamania i zmiany ułatwiają wpajanie doktryny adeptom. Niniejszy artykuł ukazuje część nauk świadków Jehowy, m.in. część różnic między prawdziwym Pismem Świętym tłumaczonym z języków oryginalnych, a sfałszowanym <em>Przekładem Nowego Świata</em>.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/265Kazania maryjne biskupa Karola Wojtyły z lat 1958-19642024-02-06T00:04:17+01:00Kazimierz PanuśKazimierz.Panus@UPJP2.Edu.PL<p>W bogatej w dokonania biografii Karola Wojtyły – Jana Pawła II stosunkowo mało znanym okresem są lata 1958-1964, kiedy pełnił on posługę biskupa pomocniczego archidiecezji krakowskiej. Zachowane z tego czasu kazania w formie maszynopisu w Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie są nieliczne. Problematyka maryjna była niezwykle bliska Wojtyle. W swój herb biskupi (zachowany także gdy został papieżem) wpisał krzyż z literą „M”, inicjałem imienia Maryi, a jako dewizę przyjął słowa zaczerpnięte z traktatu św. Ludwika Grignion de Montfort: <em>Totus Tuus</em> – <em>Cały Twój</em>. Wyrażały one specjalne oddanie opiece Matki Bożej. Problematyka maryjna z lat 1958-1964 najbardziej widoczna jest w przemówieniach biskupa Karola Wojtyły podczas dwóch pielgrzymek kapłanów archidiecezji krakowskiej na Jasną Górę (17 i 23-24 kwietnia 1963 roku) i przemówieniu przed koronacją figury Matki Bożej Ludźmierskiej, zwanej Gaździną Podhala (15 sierpnia 1963 roku). Ukazuje w nich Maryję jako Królową Wniebowziętą i szczególną Matkę Kapłanów.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/284„Mieć Matkę, która nie umiera”. Retoryczna komunikacja świętości i pobożności maryjnej w kazaniach bł. Kardynała Stefana Wyszyńskiego2024-02-06T00:03:41+01:00Witold OstafińskiWitoldOstafinski@WP.PL<p>Maryja, Matka Boże, była ważnym, duchowym źródłem inspiracji i oparcia dla Kardynała Stefana Wyszyńskiego w jego życiu osobistym i biskupiej posłudze. Często odpływał się do jej wstawiennictwa, uważając ją za swoją opiekunkę i orędowniczkę w sprawach osobistych, kościelnych i narodowych. Ukazywał Maryję jako wzór do naśladowania, apostolskiego zaangażowania i nauczycielkę życia chrześcijańskiego. W przekazie kaznodziejskim używał prostego, przejrzystego języka, co pozwalało trafić do szerokiego grona odbiorców. Jego retoryka była pełna emocji i niezwykłego zaangażowania, które dodatkowo wzmacniało siłę przesłania. Często wykorzystywał metaforę, analogie, porównania, repetycję, stawiał retoryczne pytania. Zastosowanie różnego rodzaju figur retorycznych pomagało wzmocnić kaznodziejskie przesłanie, wywołać głębokie religijne emocje, uatrakcyjnić treść przekazu i przemówić do serc słuchaczy.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/256Wartość wolności w nauczaniu kardynała Stefana Wyszyńskiego i Jana Pawła II2024-02-06T00:04:35+01:00Zdzisław StruzikZ.Struzik@UKSW.Edu.PL<p>Człowiek współczesny wysoce ceni wartość wolności. Niekiedy jednak dochodzi do absolutyzacji tego daru z całkowitym pominięciem prawdy. Wobec licznych wątpliwości, także natury teologicznej, zarówno bł. Stefan kardynał Wyszyński, jak i św. Jan Paweł II w swoim nauczaniu przypominali o właściwym rozumieniu wartości wolności oraz o relacji między wolnością a prawdą: wolność służy prawdzie i jest od niej zależna. Wolność jest właściwością natury ludzkiej, której nie może przyćmić nawet zewnętrzne zniewolenie. Chrystus natomiast, a w ślad za nim Kościół jest stróżem prawdziwej wolności, wolności w prawdzie. Przy zachowaniu tej hierarchii możliwa jest realizacja innych wartości, takich jak dobro, miłość czy sprawiedliwość.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/280Konfrontacja marksizmu z chrześcijaństwem w społecznym nauczaniu bł. Stefana Wyszyńskiego. Historia i teraźniejszość2024-02-06T00:03:49+01:00Paweł BortkiewiczBortkiewicz@GMail.Com<p>Artykuł wydobywa z bogatej spuścizny bł. prymasa Stefana Wyszyńskiego dwa tematy, precyzyjnie określone na początku jego pracy naukowej, jak i na początku jego posługi biskupiej. W całości dotyczą one konfrontacji ideologii marksistowskiej z chrześcijaństwem. Nauczanie bł. Stefana Wyszyńskiego pozwala precyzyjnie określić cechy marksizmu wydobyte w sposób profetyczny i dlatego mające zastosowanie do współczesnego neomarksizmu. Ten wątek był podejmowany w twórczości naukowej ks. Stefana Wyszyńskiego w okresie jego pracy naukowej i redakcyjnej we Włocławku w latach 30. XX wieku. Na początku swojej posługi biskupiej w Lublinie bł. biskup Stefan Wyszyński przedstawił w sposób syntetyczny i oryginalny siłę chrześcijaństwa.</p> <p>Lektura tych tekstów wydaje się być szczególnie pouczająca w dobie współczesnej, w której z jednej strony dokonuje się neomarksistowski „marsz przez kulturę i instytucje” (niekiedy można odnieść wrażenie, że także kościelne), a z drugiej strony, nie przemijającą pozostaje siła i oryginalność wiary chrześcijańskiej.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/258Teologia naturalna Hermanna Samuela Reimarusa2024-02-06T00:04:29+01:00Adam DrozdekDrozdek@Duq.Edu<p>XVIII-wieczny filolog i teolog niemiecki, w ostatnich dwóch dekadach swojego życia napisał dość popularne prace z zakresu fizyko-teologii. Zaproponował dwa dowody na istnienie Boga, wersję dowodu kosmologicznego, w którym dość niespawnie zmagał się z problemem nieskończoności, oraz dowód fizyko-teologiczny, w którym skupił się na na anatomii i fizjologii zwierząt, oraz na sposobach ich życia – by pokazać, że bez uznania Boga jako Stwórcy nie da się sensownie wyjaśnić zjawisk w świecie zwierzęcym. Takie badania były ważne dla Reimarusa ze względu na perspektywę eschatologiczną, chociaż nie omawiał jej dogłębnie w odniesieniu do ludzkości.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/290Ks. Abp Bronisław Dąbrowski - obrońca i reformator życia zakonnego2024-02-06T00:03:22+01:00Władysław PiechotaWlPiechota@WP.PL<p>Dokonania ks. Abpa B. Dąbrowskiego w zakresie ratowania życia zakonnego w czasach komunizmu są znaczące. Udało mu się uratować wiele wspólnot zakonnych – męskich i żeńskich od całkowitej zagłady. Poprawić ich ludzkie bytowanie, uratować zasoby materialne należące do zakonów, a pozwalające im zwyczajnie egzystować. Niezwykłą wprost rolę odegrał Ks. Abp w kształtowaniu wymiaru formacyjnego i duchowego życia zakonnego. Udało mu się wszczepić w życie zakonne soborowego ducha, który miał na celu pogłębienie duchowego wymiaru życia zakonnego. Siostry zakonne, świadome dokonań ks. Arcybiskup, były mu dozgonnie wdzięczne za jego wkład rozwój życia zakonnego w Polsce, nazywając go swoim ojcem. Jego osobisty przykład nie był bez znaczenia i świadczył o jego duchowych wyżynach, które chciał jako zakonnik realizować. Uśmiech, radość, dobroć, które wnosił i którymi emanował, szczególnie w trudnych czasach, były wsparciem dla wszystkich wspólnot zakonnych. Jego zaangażowanie stanowiło potwierdzenie dla zakonników i zakonnic, że nie zostali osamotnieni, stanowiąc nie tylko wspólnotę zakonną, ale i wspólnotę Kościoła Powszechnego, pełniącą w jego strukturze powołanie i misję. Był też świadkiem i przykładem dobrego człowieka i zakonnika dla innych. Dużo wymagał od siebie i tego uczył innych. Dla niego człowiek to stworzenie Boże, umiłowane dziecko Boga, to brat i siostra. Bez wątpienia możemy go uznać za reformatora struktur zakonnych i formatora życia duchowego wspólnot zakonnych w Polsce.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/285Jezuickie „Missye Katolickie” (1882-1891) – początkowy okres działalności pierwszego polskiego czasopisma misyjnego: jego rozwój, kształtowanie, tematyka i funkcje wydawnicze2024-02-06T00:03:38+01:00Marcin WrzosMarcinWrzos@Oblaci.PL<p>Pierwsze czasopisma misyjne na świecie: „Les Annales de la Propagation de la Foi” oraz „Les Missions Catholiques” są wydawane od 1822 r. Sześćdziesiąt lat później rozpoczęto publikowanie w Krakowie, przez jezuitów, tytułu: „Missye Katolickie”. Był to pierwszy polskojęzyczny periodyk, który powstał gdy Polska była pod zaborami. Powstał z jednej strony dzięki publikacji encykliki Leona XIII <em>Santa Dei civitas</em> (1880 r.), która zachęcała do szerokiego zaangażowania w misje <em>ad gentes</em> Eklezji, a z drugiej strony dzięki zmianom politycznym i podpisaniu konkordatu pomiędzy Stolicą Apostolską a Austrią (1885 r.). Do tej pory pismo to nie było przedmiotem szerszych analiz prasoznawczo-misjologicznych. Ze względu na obszerność 59 lat wydawniczych – na potrzeby studium czasokres badawczy ograniczony został do pierwszej dekady publikowania periodyku.</p> <p>W toku prowadzonych badań wskazano na genezę powstania pisma, jego założenia, tematykę, sposób przekazu oraz realizację przez redakcję funkcji wydawniczych. Jak wykazano, jezuicki miesięcznik, ze względu na to, że był prekursorem misyjnych mediów w języku polskim, stał się, w wielu wskazanych w badaniach obszarach, wzorem paradygmatycznym do późniejszej redakcji czasopism misyjnych.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/286Misje w lamidacie Reï Bouba (Kamerun) – trudna droga ku tolerancji2024-02-06T00:03:32+01:00Jarosław RóżańskiJ.Rozanski@UKSW.Edu.PL<p>Począwszy od XVI wieku Fulbe coraz liczniej przybywali na tereny dzisiejszego północnego Kamerunu. W XIX w. Fulbe podbili militarnie północny Kamerun. Jednak ich władzy wymykały się liczne enklawy ludów Kirdi. Fulbe uzyskali wiele większe panowanie nad Kirdi w czasach panowania Niemców i Francuzów. Wykorzystali swoją dominującą pozycję polityczną i fakt współpracy z kolonizatorami. Doprowadzili w ten sposób do większej islamizacji tych ziem, ale nie zdobyli większości populacji dla swej religii. W połowie XX w. na terenach Kirdi zaczęły rozwijać prężnie swoją działalność misje katolickie, a także protestanckie. Ich działalność była powstrzymywana przez władców Fulbe. Także po uzyskaniu przez Kamerun niepodległości trwało faworyzowanie Fulbe i islamu w północnym Kamerunie. Ta ostra rywalizacja zaczęła jednak ustępować bardziej pokojowemu współżyciu, a nawet współpracy w wielu dziedzinach życia społecznego. Nastąpił czas trudnego dialogu, który wciąż boryka się z przeszłością, uprzedzeniami i niezrozumieniem wśród wielu przywódców religijnych i politycznych.</p> <p>Klasycznym przykładem przechodzenia z okresu konfliktu i walk do tolerancji, a nawet dialogu, mogą być dzieje misji katolickich na terenie lamidatu Rei Bouba. Lamidat ten został utworzony przez potężny ród Yillaga. Było on – i jest nadal –de facto państwem teokratycznym. Na jego terenie z trudem założono misje katolickie: w Touboro Tcholliré i Madingrin. O tym, że po trudnym czasie konfrontacji nastał czas tolerancji, a nawet dialogu, mówią ostatnie lata wzajemnych relacji.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/289Diecezja włocławska – powstanie i jej etapy organizacyjne2024-02-06T00:03:25+01:00Henryk WitczakHWitczak@Eta.PL<p>Diecezja ze stolicą we Włocławku istniej już od 900-lat, jest kontynuatorką istniejących wcześniej diecezji w Kołobrzegu i Kruszwicy, na co wskazują wyznaczane jej u początku działalności cele nie tyle religijne, co polityczne. Trzeba bowiem jednoznacznie powiedzieć, że powstające przez wieki diecezje były czynnikiem państwowotwórczym, umacniającym trwałość państwa, ale też na skutek słabości państwa, doświadczały prześladowań ze strony zaborców i okupantów. Przez wieki nosiła różne nazwy określające zasięg swojego działania. Początkowo nosiła nazwę kujawsko-pomorskiej, później kujawsko-kaliskiej i wreszcie włocławskiej.</p> <p>Mimo iż diecezja włocławska powstała w 1123, to faktycznie przylgnęła do niej praktyczniejsza nazwa diecezja kujawsko-pomorska. Po kolejnych wydarzeniach politycznych w roku 1818 diecezja została nazywana diecezją kujawsko-kaliska. Dopiero po odzyskaniu niepodległości w 1818 i przeglądzie sytuacji, Kościół w Polsce zdecydował się na reorganizacje granic diecezjalnych, tworząc w 1925 diecezję włocławską.</p> <p>Diecezja ta jeszcze dwa razy podlegała reorganizacji, a mianowicie w latach 1992 i 2004, choć trwała przy swojej nazwie, to jednak była zmniejszana oddając swoje terytorium na rzecz diecezji w Kaliszu i Gnieźnie.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/264Synody w dziewięćsetletniej historii diecezji włocławskiej2024-02-06T00:04:19+01:00Janusz BoruckiJ.Borucki@ONet.PL<p>Zwołanie przez papieża Franciszka kolejnego, XVI już Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów, tym razem poświęconego zagadnieniu synodalności stało się okazją do refleksji nad synodalnością w Kościele w jej różnych wymiarach. W synodalność wpisuje się niewątpliwie instytucja synodów różnego typu (ekumeniczny, plenarny, prowincjalny, diecezjalny). Synody diecezjalne od wieków były miejscem, gdzie z jednej strony, poprzez stanowione uchwały, dokonywano kodyfikacji prawa diecezjalnego przystosowując je do przepisów prawa powszechnego, z drugiej zaś zgromadzenia synodalne stanowiły formę spotkań i współpracy biskupa z prezbiterami. W liczącej dziewięć stuleci historii diecezji włocławskiej udokumentowano odbycie 53 synodów diecezjalnych lub cząstkowych wpisujących się w synodalność kościoła. Przez wieki ustawodawstwo synodalne kształtowało formy duszpasterstwa i życie religijne wiernych w diecezji włocławskiej.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/279Zaangażowanie biskupów włocławskich w realizację mandatu misyjnego Kościoła w latach 1918-20212024-02-06T00:03:52+01:00Grzegorz AdamiakGAdamiak5@WP.PL<p>Artykuł przedstawia obecność animacji misyjnej w diecezji włocławskiej na przestrzeni ostatnich stu lat. Ukazuje to z perspektywy zaangażowania misyjnego biskupów diecezjalnych i pomocniczych diecezji włocławskiej w tym okresie. Stanowi to zarazem przybliżenie części historii tego Kościoła lokalnego, jaką jest wypełnianie mandatu misyjnego. Autor ukazuje, że hierarchowie Kościoła włocławskiego byli zainteresowani i zaangażowani w animację misyjną duchowieństwa i wiernych powierzonych swej pasterskiej trosce. W okresie przedwojennym aktywnie pracowali na rzecz tworzenia i umacniania struktur Papieskich Dzieł Misyjnych i realizacji ich celów. Także po II wojnie światowej, mimo obiektywnych trudności przywiązywali wagę do umisyjnienia swojej diecezji. Przejawiało się to w powoływaniu odpowiednich gremiów, propagowaniu idei misyjnej, osobistym przykładzie nauczania misyjnego, oraz przez wspieranie powołań misyjnych i kontaktach z terenami misyjnymi. Ten przykład pasterskiego zaangażowania w realizację idei misyjnej animował ten sektor duszpasterstwa i rzutował na misyjną świadomość i aktywność duchowieństwa i wiernych świeckich.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/263Zmiany ustrojowo-organizacyjne w sądownictwie diecezji włocławskiej w latach 1918-19252024-02-06T00:04:21+01:00Janusz GręźlikowskiJ.Grezlikowski@Diecezja.Wloclawek.PL<p>Działalność sądownictwa diecezji włocławskiej wiązała się ściśle ze zmianami administracyjno-terytorialnymi diecezji. Na przestrzeni historii diecezji włocławskiej było ich bardzo wiele poczynając od okresu kujawsko-pomorskiego (1123-1818), a kończąc na okresie kujawsko-kaliskim (1818-1925) i okresie po 1925 r., czyli okresie ściśle włocławskim. We Włocławku, stolicy diecezji, od XIII wieku, istniał i funkcjonował oficjalat generalny, który w roku 1918 (21 listopada), zgodnie z przepisami Kodeksu z 1917 r. i postanowieniem biskupa włocławskiego Stanisława Zdzitowieckiego przekształcił się w Sąd Biskupi Włocławski. Oficjalat pomorski, początkowo foralny, funkcjonujący dla części pomorskiej diecezji, w XV wieku przekształcił się w generalny, a po zmianie granic diecezji w 1818 r. w diecezji działały dwa oficjalaty generalne: włocławski i kaliski. Ten ostatni był generalnym do roku 1885. Ostateczne zmiany w organizacji sądownictwa diecezji włocławskiej spowodowało wejście w życie norm Kodeksu prawa kanonicznego z 1917 r.</p> <p>Reorganizacja podziału administracyjnego Kościoła w Polsce w 1925 r., większa ilość diecezji, spowodowały, że dla realizowania jurysdykcji sądowej i wykonywania sprawiedliwości wystarczały oficjalaty w stolicach diecezji. Stąd też po 1925 r., wraz ze zmianą granic diecezji i odejściem okręgu częstochowsko-piotrkowskiego do nowych diecezji, przestał istnieć okręgowy konsystorz piotrkowski, a później konsystorz okręgowy kaliski. Poczynając więc od okresu diecezji włocławskiej (od 1925 r.) możemy powiedzieć, że w diecezji istniał i działał tylko trybunał diecezjalny generalny we Włocławku, nazywany Biskupim Sądem Duchownym, później noszący nazwę Biskupiego Sądu Kościelnego Diecezji Włocławskiej czy wreszcie nazywany Sądem Kościelnym Diecezji Włocławskiej. Ta ostatnia nazwa zaczęła funkcjonować głównie po roku 1950 i tak jest obecnie.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/288Rada Kapłańska Diecezji Włocławskiej w latach 2003-20212024-02-06T00:03:28+01:00Artur NiemiraKanclerz@Diecezja.Wloclawek.PL<p>Jubileusz 900-lecia Diecezji Włocławskiej stanowi okazję, by przyjrzeć się działalności struktury kolegialnej, jaką jest Rada Kapłańska, funkcjonująca w najnowszej historii Diecezji Włocławskiej, a więc w latach 2003-2021. Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku definiuje Radę Kapłańską jako: „zespół kapłanów, będący jakby senatem biskupa i reprezentującym prezbiterium” (KPK 495 §1). Zadaniem tego gremium jest wspieranie biskupa i służenie mu radą w kierowaniu diecezją, zgodnie z przepisami prawa, w oparciu o własne statuty i wytyczne Konferencji Episkopatu. Celem tych działań ma stać się możliwie największe pomnożenie dobra pasterskiego powierzonej biskupowi części Ludu Bożego, czyli diecezji (KPK 495 §1, 496). W omawianym okresie Rada Kapłańska Diecezji Włocławskiej powołana została trzykrotnie na pięcioletnie kadencje: 2003-2008, 2008-2013, 2013-2018, przy czym funkcjonowanie ostatniej z nich zostało przedłużone do czasu zakończenia posługi biskupa diecezjalnego przez bp. Wiesława Meringa. Bogactwo tematów podjętych podczas wszystkich obrad Rady Kapłańskiej wszystkich kadencji przyniosło konkretne owoce w postaci zarządzeń Biskupa Włocławskiego. Rada Kapłańska diecezji włocławskiej trzech kadencji w latach 2003-2021 może poszczycić się wieloma owocami swej pracy, które w niniejszym artykule zostały zaprezentowane. Bogactwo tematów, omawianych problemów i wypracowanych postulatów, przedstawionych do akceptacji Biskupowi Włocławskiemu świadczy o dynamizmie tego gremium, wyczuleniu na ważne dla diecezji kwestie i poczuciu odpowiedzialności za Kościół partykularny. Z drugiej strony, w tematyce obrad odbija się, jak w zwierciadle, oblicze diecezji – jej współczesna charakterystyka, kondycja duszpasterska i tożsamość. Rada Kapłańska wykonywała swoje obowiązki zgodnie z przepisami Kodeksu Prawa Kanonicznego i swymi Statutami, co z pewnością przyczyniło się do wypełniania przez Biskupa Diecezjalnego misji pasterskiej dla dobra Ludu Bożego.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/281Rola Maryi w chrześcijańskim życiu duchowym według nauczania bł. biskupa Michała Kozala2024-02-06T00:03:46+01:00Lech Królx.LechKrol@WP.PL<p>Treść artykułu koncentruje się wokół roli Maryi w chrześcijańskim życiu duchowym, w nauczaniu bł. biskupa Michała Kozala. Przeprowadzone studium rękopisów jego kazań i przemówień maryjnych wskazuje, że skupiał się w nich na roli Maryi w życiu duchowym prezbiterów i wiernych świeckich. Ponieważ Maryja czynnie uczestniczyła w tajemnicy Odkupienia, dlatego Chrystus powierzył Jej takie zadanie. Realizuje je stylem własnego życia, w przestrzeni praktykowanych nabożeństw maryjnych. W nich ks. Michał Kozal akcentuje potrzebę kontemplacji tajemnic Jej życia. Tak chroni je ona przed formalizmem i połowicznością. Zabiegał, aby duchowość maryjna była teologicznie poprawna i ukierunkowana na odrodzenie Kościoła, Ojczyzny i świata.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/287Z dziejów Zgromadzenie Sióstr Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi2024-02-06T00:03:30+01:00Henryk WitczakHWitczak@Eta.PL<p>Okazją do powstania artykuły jest 100 lat istnienia Zgromadzenia Sióstr Wspólnej Pracy od Niepokalanej Maryi. Pełny proces powstania i kształtowania się zgromadzenia trwał prawie 100 lat. Składał się z następujących etapów: życie wspólne (1889), stowarzyszenie świeckie (1910), zgromadzenie religijne bez ślubów (1920), zgromadzenie zakonne na prawach diecezjalnych (1922) i zgromadzenie zakonne na prawach papieskich (1983).</p> <p>W tym okresie zgromadzenie ukształtowało swoje prawo zakonne i strukturę organizacyjną opartą na Kodeksie Prawa Kanonicznego i własnych doświadczeniach wynikających z charyzmatu i posługi wspólnoty. Wspólnota w okresie swojego największego rozwoju posiadała 342 siostry, a obecnie składa się z 157 zakonnic.</p> <p>Prowadziły szeroką działalność gospodarczą (rolniczą, rzemieślniczą i handlową), po to aby zdobywać fundusze na działalność opiekuńczą wobec osób starszych i chorych, a także opiekuńczo-wychowawcą wobec dzieci i młodzieży. Posługiwały w duszpasterstwie parafialnym i instytucjach diecezjalnych.</p> <p>W okresie 100 lat swojego funkcjonowania zgromadzenie posiadało ok. 70 placówek, rozmieszczonych na terenie Polski, Anglii, Niemiec i Białorusi. Były one tworzone ze względu na potrzeby lokalnego środowiska, dla realizowania charyzmatu zakonnego, opartego na zasadzie Ora et labora, wypełnianej we wspólnocie zakonnej. Dla sióstr wzorem do naśladowania jest Najświętsza Maryja Panna.</p> <p>Zgromadzenie jest znane zarówno w Polsce jak i zagranicą, czego potwierdzeniem są biogramy sióstr zamieszczane w odpowiednich słownikach.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/275Z dziejów muzyki w katedrze włocławskiej2024-02-06T00:04:02+01:00Marcin ZiółkowskiMuzyka@Diecezja.Wloclawek.PL<p style="margin-bottom: 0cm; line-height: 150%;" align="JUSTIFY"><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="font-size: medium;">Diecezja włocławska w ciągu dziewięciu wieków istnienia wypracowała chlubne tradycje muzyczne. Ich centrum poprzez posługę Kolegium Wikariuszy, uczniów szkoły katedralnej, kantorów, mansjonarzy, psałterzystów, organistów, chórów i orkiestr, pełniących przez wieki zaszczytną posługę dla muzyki sakralnej stała się świątynia katedralna. Kościół biskupów włocławskich przez wieki odgrywał ważną rolę w formacji muzycznej diecezji, dodawaniu podniosłości obrzędom liturgicznym, a nawet w reformie muzyki kościelnej na przełomie XIX i XX w. Już samo spojrzenie na dzieje muzyki w katedrze włocławskiej ukazuje doniosłe znaczenie i ważną rolę diecezji w dziejach Kościoła w Polsce.</span></span></p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/277Uwarunkowania polityczno-ekonomiczne a zagadnienie budowy nowych świątyń parafialnych w latach 1815-1925, będących obecnie w granicach diecezji włocławskiej2024-02-06T00:03:57+01:00Piotr SierzchałaPSierzchala@Diecezja.Wloclawek.PL<p>Okres niewoli narodowej był jednym z najtrudniejszych w dziejach historii Kościoła w Polsce. Ówczesne władze niekatolickie sprawowały władzę nad narodem w większości katolickim. Powyższa zależność choć miała znaczący wpływ na religijną działalność biskupów i wiernych, to jednak dzięki ich zaangażowaniu i postawie religijno-patriotycznej wzniesione świątynie stanowią obecnie przegląd wszystkich stylów w budownictwie, które obecne były w XIX i na pocz. XX w.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/241Troska ks. Rocha Nieszporskiego o stan materialny parafii w Rząśni2024-02-06T00:04:40+01:00Michał WideraWideraMichal@O2.PL<p>Archiwum Parafii w Rząśni zawiera interesujące dokumenty ukazujące działalność ks. Rocha Nieszporskiego w tej parafii w okresie 44 lat. Powierzono mu stanowisko proboszcza, ponieważ posiadał odpowiednie walory moralne i doświadczenie w pracy duszpasterskiej. Początki jego pracy duszpasterskiej były trudne ze względu na mały i znajdujący się w złym stanie technicznym kościół oraz niski poziom religijności mieszkańców. W tych okolicznościach ks. Roch Nieszporski wykazał się niezachwianą wiarą i ponadprzeciętną gorliwością. Dzięki temu udało mu się pozyskać odpowiednie środki na budowę nowej murowanej świątyni. Głównymi jej fundatorami byli Franciszka i Maciej Płaczkowscy. Do urządzenia wnętrza zostali zatrudnieni znani warszawscy rzeźbiarze i malarze. Poświęcenie kościoła rozpoczęło nowy etap w dziejach parafii, który zapoczątkował zwiększenie religijności wiernych i ich udziału w formach pobożności.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/253Budynki prepozytury szpitalnej w Krzepicach w końcowym okresie istnienia (1793–1821)2024-02-06T00:04:37+01:00Kamil KęsikAchimos@Interia.PL<p>Historia parafii szpitalnej i opieki dobroczynnej w Krzepicach rozpoczęła się w 1436 r., kiedy został ufundowany kościół szpitalny pod wezwaniem Świętego Ducha i św. Stanisława. Zapewne pierwotna forma <em>hospitale </em>funkcjonowała już co najmniej sto lat wcześniej, kiedy erygowano w tym mieście parafię św. Jakuba Apostoła. Szlak handlowy związany z cotygodniowymi targami powodował gromadzenie się wielu osób, które z różnych przyczyn wymagały opieki charytatywnej.</p> <p>Prepozytura szpitalna przez cały okres swojego istnienia (1436–1821) była samodzielną prebendą pod zarządem kanoników regularnych. Tylko ostatni prebendarz – ks. Ignacy Westereowski był księdzem świeckim. Doszukując się przyczyn upadku tego ośrodka należy zwrócić uwagę na kilka czynników, zwłaszcza o charakterze politycznym i personalnym. Ustabilizowany czas do 1793 r. pozwalał prowadzić duszpasterstwo szpitalne ostatniemu duchownemu przedrozbiorowej Polski – ks. Antoniemu Chmielarskiemu w tradycyjny sposób. Normalizacja umożliwiała nawet przeprowadzenie kilku remontów i napraw kościoła i szpitala. W chwili agresji państwa pruskiego na Rzeczpospolitą w 1793 r. parafia krzepicka stała się częścią nowego tworu politycznego zwanego <em>Südprussen</em>. Nowy prawodawca upaństwowił wszelkie instytucje dobroczynne odbierając Kościołowi zarząd nad nimi oraz majątki ziemskie. Parafia szpitalna była wolna od tego zaboru, co jednak nie ominęło parafii św. Jakuba w tym samym mieście, ale ostatecznie to zaważyło na rozwiązaniu prebendy szpitalnej w niedalekiej przyszłości. Nieprzychylność kamery pruskiej względem instytucji katolickich oraz przemarsze wojsk pruskich, napoleońskich i rosyjskich przez Krzepice nadwyrężyły budżet prebendy szpitalnej. Uposażenie w całości pokrywało utrzymanie szpitala, a nie kościoła. Po przegranej Napoleona w Rosji w 1812 r., w roku następnym w Krzepicach osiadły wojska rosyjskie, które korzystały pełnymi garściami z dóbr parafii szpitalnej. Desekracja kościoła 14 marca 1826 r. stanowi datę rozwiązania prebendy szpitalnej. Mimo braku osobnego probostwa, nadal pozostała opieka szpitalna, która od teraz była prowadzona zarówno przez Kościół jak i magistrat miejski.</p> <p>Powyższe fakty udało się ustalić na podstawie dostępnych archiwaliów, w decydowanej większości wykorzystanych po raz pierwszy do pracy naukowej. Przetarcia przysłowiowych szlaków dokonał w 1914 r. ks. Stanisław Muznerowski, dzięki któremu pojawił się temat szpitalnictwa w ogólnej historii małego miasteczka Krzepice. Dzięki poszerzonej kwerendzie w innych archiwach udało się zdecydowanie uszczegółowić obraz funkcjonowania prebendy, zwłaszcza w jego schyłkowym okresie. Temat nie jest definitywnie zamknięty, gdyż mogą zostać odkryte nowe materiały w tej kwestii. Obecne czasy, w których dokumenty archiwalne zostają upowszechniane w postaci skanów ogólnodostępnych w zbiorach internetowych na coraz większą skalę, czynią to zadanie o wiele łatwiejszym.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/259Kaplica Matki Bożej Różańcowej z sieradzkiej bazyliki – między historią, duchowością, malarstwem i konserwacją2024-02-06T00:04:26+01:00Paweł SzczepaniakPawelSzczepaniak@VP.PL<p>Artykuł bazując na dokumentach archiwalnych podejmuje tematykę realizacji, dekoracji i konserwacji kaplicy bocznej bazyliki Wszystkich Świętych w Sieradzu. Bryła architektoniczna, powstała w latach 30-tych XX w., stała się miejscem wyeksponowania kunsztu artystycznego małżeństwa Łucji i Józefa Oźminów, którzy we współpracy z ówczesnym proboszczem, w latach 50-tych, na monumentalnym fresku ukazali historię miasta i kraju oraz bogactwo folkloru Ziemi Sieradzkiej. W XXI w., kaplica stała się laboratorium prac konserwatorskich, które pozwoliły na nowo odkryć jej piękno.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/276Wątki włocławskie w biografii Mikołaja Kopernika – w kręgu legend i faktów historiograficznych2024-02-06T00:03:59+01:00Krzysztof MikulskiKMik@UMK.PL<p>Artykuł jest próbą zebrania funkcjonujących w literaturze hipotez dotyczących lat szkolnych Mikołaja Kopernika ze szczególnym uwzględnieniem tezy o jego nauce w szkole katedralnej we Włocławku i udziale w zbudowaniu zegara słonecznego na katedrze włocławskiej. Autor wskazuje na brak oparcia dla tych tez w przekazach źródłowych, funkcjonowanie ich jako swego rodzaju „faktu historiograficznego” (istniejącego tylko w historiografii), opartego na bardzo wątpliwych przesłankach faktograficznych (posiadanie przez wuja Kopernika Łukasza Watzenrode kanonikatu w kapitule włocławskiej), rozbudowywanego poprzez „piętrowe” mnożenie hipotez (teza o znajomości z Mikołajem Wódką, jego wpływie na astronomiczne zainteresowania Kopernika, współudziale Kopernika w budowie zegara słonecznego).</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskiehttps://ttn.wloclawek.pl/czasopisma/StudiaWloclawskie/article/view/261Poezji przypisana. Rzecz o Marii Kalocie-Szymańskiej (1926-2011)2024-02-06T00:04:24+01:00Arkadiusz CiechalskiArCiech@WP.PL<p>Maria Kalota-Szymańska (1926-2011) to poetka, publicysta, działaczka stowarzyszeń literackich (ZLP, Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Pen-Club) urodzona na Kujawach, mieszkająca do matury we Włocławku, później do końca życia w Toruniu. W czasie studiów polonistycznych na UMK zetknęła się z prof. H. Elzenbergiem i Z. Herbertem. W latach późniejszych przyjaźniła się z W. Szymborską. Opublikowała kilkanaście tomików poezji, opowiadania, powieści, a także artykuły i rozprawy krytyczne dotyczące literatury, teatru i plastyki. W swoich wierszach wyrażała m.in. apoteozę natury i akcenty antyurbanistyczne, sprzeciw wobec narastającej reifikacji i odhumanizowania przestrzeni, w której funkcjonuje obecnie człowiek, walkę o zachowanie integralności jednostki z coraz brutalniejszą uniformizacją, dramat zranionej miłości, bezradność wynikająca ze zderzenia obojętności na cierpienie we współczesnym „szpitalu-lazarecie” (okrutny rozziew między duszą a ciałem), a także radość narodzin oraz świadomość konieczności odejścia. Wiele ciekawych liryków poświęciła także Toruniowi. Szczególnie cenione są jej wiersze o tematyce górskiej. Zawarte jest w nich nie tylko ogromne przywiązanie do tego estetycznie pięknego krajobrazu, ale także próba poszukiwania wartości istotnych, na których można trwale oprzeć swoje głęboko rozumiane człowieczeństwo, zestawione z przemijaniem oraz niezmiennością, majestatem, niezniszczalnością, ale i doskonałą obojętnością gór. Po śmierci zgodnie z wolą poetki urna z jej prochami została złożona w grobie ojca-legionisty na cmentarzu komunalnym we Włocławku.</p>2023-09-08T00:00:00+02:00Prawa autorskie (c) 2024 Studia Włocławskie