Wykłady z psychologii ks. Idziego Benedykta Radziszewskiego i jego współpracowników w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim

Adam Biela

doi:10.52404/ttnwloc.stwl.24.6

Autor

Adam Biela Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Instytut Psychologii, ul. Głęboka 45, 20-612 Lublin, PL https://orcid.org/0000-0002-3957-8382

DOI:

https://doi.org/10.52404/ttnwloc.stwl.24.6

Słowa kluczowe:

Idzi Benedykt Radziszewski, wykłady z psychologii, Katolicki Uniwersytet Lubelski

Abstrakt

Opracowanie to wskazuje, jakie znaczenie odegrały wykłady z psychologii wygłaszane przez Idziego Radziszewskiego w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Wykłady te miały dwa etapy: (1) nauczanie psychologii ogólnej w minimum programowym ogólnouniwersyteckim na każdym kierunku przez samego Idziego Radziszewskiego; oraz (2) zainicjowanie specjalistycznych wykładów na starszych latach studiów z działów psychologii teoretycznej lub stosowanie jako odpowiedź na zapotrzebowanie studentów oraz kadry ich wykładowców. Artykuł unaocznia, jak nauczanie psychologii ogólnej na każdym kierunku studiów już w I semestrze I roku dało studentom nowego polskiego uniwersytetu – wspólny język pojęciowy zarówno do konwersacji naukowych, jak i jako narzędzie rozmów w sytuacjach codziennych czy kontaktach koleżeńskich. Samo zdanie egzaminu z psychologii ogólnej już na I roku dało studentom rodzaj wiedzy nabytej na zasadzie imprinting, który towarzyszył im przez cały okres ich studiów. Mając na uwadze korzyści, jakie odniósł z wykładów psychologii sam Uniwersytet, musimy wskazać na kształtowanie przez te wykłady klimatu i kultury organizacyjnej nowej instytucji naukowej, jaką była w Lublinie pierwsza wyższa uczelnia. Fundament dzieła edukacyjnego, jakim były „wykłady z psychologii w KUL”, zbudował pierwszy rektor tej uczelni ks. prof. Idzi Radziszewski poprzez swoją charyzmę w odniesieniu do ludzi, kompetencje merytoryczne, autentyczność i świętość swojego życia kapłańskiego, akademickiego i osobistego.

Biogram autora

Adam Biela - Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Instytut Psychologii, ul. Głęboka 45, 20-612 Lublin, PL

Mgr (filozofia, 1970, KUL, Lublin); dr psychologii eksperymentalnej i przemysłowej (1973, KUL, Lublin); dr hab. psychologii eksperymentalnej i przemysłowej (1980, KUL, Lublin); prof. (1992). Dziekan Wydziału Nauk Społecznych (1993–1998, KUL, Lublin).

Bibliografia

Radziszewski I., Psychologia. Notatki z wykładów ks. Rekt. I. Radziszewskiego, Lublin 1922 (litografia – rps; Biblioteka Uniwersytecka KUL).

Radziszewski I.B., Credo nowożytnego fizjologa, Włocławek 1913.

Radziszewski I.B., Geneza religii w świetle nauki i filozofii, Włocławek 1911.

Radziszewski I.B., Teologia a nauki przyrodnicze, AtK, 3(1910), s. 420–436.

Radziszewski I.B., Układ dziesiętny w bibliografii filozoficznej. Klasyfikacja ideologiczna, „Przegląd Filozoficzny”, 7(1904), s. 253–269.

Biela A., Idzi Radziszewski. Charyzmatyczny psycholog, Lublin 2018.

Biela A., Nieznane karty z historii psychologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, „Przegląd Psychologiczny”, 53(2010), nr 3, s. 303–336.

Biela A., Psychologia oczami filozofów. Klasyczna koncepcja nauki u podstaw statusu metodologicznego psychologii, Lublin 2019.

Chojecki A., O wpływie woli na wahania uwagi, Warszawa 1915.

Cyon E., L’oreile, organe d’orientation dans le temps et dans l’espace, Paris 1911.

Kremer P., Ś.p. Ks. Dr. Idzi Radziszewski, założyciel i pierwszy rektor Uniwersytetu Katolickiego w Lublinie, Włocławek 1923 [odb. z „Kroniki Diecezji Kujawsko-Kaliskiej”, 16(1922).

Papierkowski Z., Bezskuteczne podżeganie do przestępstwa, Warszawa 1928.

Papierkowski Z., Dowód poszlakowy w postępowaniu karnym, Lublin 1933.

Papierkowski Z., Psychologia na usługach procesu karnego, „Przegląd Więziennictwa Polskiego”, 2(1937), z. 1, s. 38–52.

Pastuszka A., Ks. Rektor Idzi Radziszewski, „Prąd”, 16(1929), nr 4, s. 159–164.

Pastuszka J., Psychologia komunizmu, w: Bolszewizm, Lublin 1938, s. 215–252.

Pastuszka J., Filozofia komunizmu – materializm, w: Bolszewizm, Lublin 1938, s. 1–29.

Pastuszka J., Filozofia religii H. Bergsona, Warszawa 1933.

Pastuszka J., Filozofia religii M. Schellera, Włocławek 1928.

Pastuszka J., Filozoficzne podstawy rasizmu, „Ruch Katolicki”, 9(1939), s. 156–172.

Pastuszka J., Historia psychologii, Lublin 1971.

Pastuszka J., Idzi Radziszewski w r. 1917/18, ZN KUL, 5(1962), nr 2(18), s. 126–131.

Pastuszka J., Niematerialność duszy ludzkiej u św. Augustyna, Lublin 1930.

Pastuszka J., Pochodzenie władzy państwowej według R. Bellarmina, Włocławek 1926.

Pastuszka J., Proces myślenia u św. Tomasza z Akwinu i M. Heideggera, RF, 13(1965), nr 4, s. 33–47.

Pastuszka J., Rasizm jako światopogląd, „Ruch Katolicki”, 9(1939), s. 101–116.

Prężyna W., Psychologia wczoraj i dziś w KUL, w: Sympozjum 75-lecia KUL, Lublin 1993.

Rutkiewicz B., Contribution al’etude des nervs craniens de «Ameiurus nebulosus», Grenoble 1921.

Rutkiewicz B., Indywidualizm, ewolucja i finalizm biologiczny, Lublin 1932.

Rutkiewicz B., Psychologia eksperymentalna, Lublin 1929 (skrypt).

Rutkiewicz B., Psychologia poznania, Lublin 1925 (rps litograficzny).

Rutkiewicz B., Szkice o celowości w przyrodzie ze szczególnym uwzględnieniem świata organicznego, Poznań 1913.

Rutkiewicz B., Witalizm metodologiczny i witalizm metafizyczny, „Przegląd Filozoficzny”, 34(1931), s. 171–179.

Rutkiewicz R., L’Individualisation, l’Evolution et le Finalisme biologique, Paris 1933.

von Békésy G., Concerning the Pleasures of Observing, and the Mechanics of the Inner Ear, Nobel Lecture, December 11, 1961, in: From Nobel Lectures, Physiology or Medicine 1942–1962, Amsterdam 1964, p. 722–746.

Wojtkowski A., Ks. Idzi Radziszewski (1871–1922), Lublin 1948.