Działalność Księdza Rektora Idziego Radziszewskiego w Petersburgu

Irena Wodzianowska

doi:10.52404/ttnwloc.stwl.24.3

Autor

Irena Wodzianowska Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

DOI:

https://doi.org/10.52404/ttnwloc.stwl.24.3

Słowa kluczowe:

ks. Idzi Benedykt Radziszewski, Akademia Duchowna w Petersburgu, Kościół katolicki w Cesarstwie Rosyjskim, chrześcijańska demokracja, Sankt-Petersburg

Abstrakt

Działalność ks. Idziego Radziszewskiego w Petersburgu w ciągu jego czteroletniej kadencji na stanowisku rektora Akademii Duchownej była wielostronna. Ks. Rektor zaangażował się w działalność duszpasterską, prowadząc rekolekcje i głosząc kazania w petersburskich parafiach. Działał także w organizacjach o charakterze charytatywnym
i pomocowym. Główną zaś sferą aktywności było kształcenie duchowieństwa i młodzieży świeckiej. Ks. Radziszewski wkrótce po przybyciu do rosyjskiej
stolicy opracował projekt reformy Akademii Duchownej, kładąc nacisk na podniesienie poziomu studiów oraz specjalizacje. W sytuacji ciągłego
dozoru ministerialnego reforma miała ograniczony zasięg, stąd nie wszystkie projekty udało się Rektorowi zrealizować. Powołanie do życia Wyższych
Kursów Polskich dało zaś Rektorowi nowy impuls do tworzenia uczelni, której absolwenci będą budować niezawisłe państwo na chrześcijańskich podwalinach. Uznając potrzebę formacji zarówno kapłanów jak i świeckich, zaangażował się ks. Radziszewski także w prace Rady Społecznej przy ordynariacie mohylewskiej archidiecezji. Zachowana dokumentacja tej działalności pozwala na zakreślenie niezmiennej postawy ks. Radziszewskiego – działania ku dobru wspólnemu.

Bibliografia

Российский Государственный Исторический Архив, ф. 821, оп. 128, д. 1016; ф. 826, оп. 3, д. 86.

Archiwum Uniwersyteckie KUL, Podzespół Przedwojenny, rep. 124, sygn. 1, 2.

Biblioteka Uniwersytecka KUL, Oddział Zbiorów Specjalnych, F-8; Zbiory ks. Bronisława Ussasa, rps 787, k. 1–23; Zbiór tymczasowy, rps 1139, k. 26–41; Zbiór Ogólny, rps 3033–3034.

Католическая Церковь накануне революции1917 года: сборник документов, сост. и отв. ред. М. Радван, Люблин 2003.

Program Chrześcijańskiego Związku Demokratycznego w Rosyi, Piotrogród 1918.

Sprawozdanie Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego wśród wygnańców w Rosji za czas od 1 sierpnia 1915 do 1 października 1916 r., Piotrogród 1918.

Szeliga-Szeligowska E., Wspomnienia o ks. Idzim Radziszewskim i początkach uniwersytetu. 1917–1920, opr. J. Jaźwierska, Lublin 2020.

Dębiński A., Pyter M., Wizjoner i Realista. O Idzim Radziszewskim – twórcy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 2020.

Dzierzkowska D., Zbiór rękopisów ofiarowanych przez ks. B. Ussasa Bibliotece Uniwersyteckiej KUL. Ksiądz Bronisław Ussas (1885–1977), ABMK, 39(1979), s. 57–72. https://doi.org/10.31743/abmk.7252.

Dzwonkowski R., Losy duchowieństwa katolickiego w ZSRR. 1917–1939. Martyrologium, Lublin 1998.

Karolewicz G., Ksiądz Idzi Radziszewski. 1981–1922, Lublin 1998.

Nykiel B., Wyższe Kursy Polskie (WKP), http://www.polskipetersburg.pl/hasla/wyzsze-kursy-polskie [2.10.2017].

Sikorski T., Aleksander Wóycicki, w: Słownik biograficzny polskiego katolicyzmu społecznego, t. 2, red. R. Łatka, Warszawa 2021, s. 455–462.

Strawińska M., Wyższe Kursy Polskie w Petersburgu 1916–1918. Uniwersytet Lubelski.

Polonistyka. Romanistyka. Pedagogika. 1921–1926, w: Katolicki Uniwersytet Lubelski we wspomnieniach pierwszych studentów z lat 1918–1925, wstęp i red. G. Karolewicz, Lublin 1978, s. 55–60.

Talko-Hryncewicz J., Wspomnienia z lat ostatnich (1908–1932), Warszawa 1932.

Wodzianowska I., Działalność społeczna duchowieństwa katolickiego w Sankt-Petersburgu w dobie rewolucyjnych wstrząsów w Rosji (1905–1918), w: O wolność i sprawiedliwość. Chrześcijańska Europa – między wiarą i rewolucją, red. U. Cierniak, N. Morawiec, A. Bańczyk, Częstochowa 2018, s. 221–233.

Wodzianowska I., Petersburskie korzenie Katolickiego Uniwersytetu w Lublinie, ZN KUL, 2009, nr 4(208), s. 95–102.

Wodzianowska I., Rzymskokatolicka Akademia Duchowna w Petersburgu. 1842–1918, Lublin 2007.

Wojtkowski A., Ks. Idzi Radziszewski (1871–1922), RF, 1(1948), s. 228–249.

Ziółek E.M., „Sprawa Ussasa”. Przyczynek do dziejów mieszanych komisji Reewakuacyjnej i Komisji Specjalnej 1922–1924, „Teka Komisji Historycznej TN KUL”, 18(2021), nr 3, s. 159–175. https://doi.org/10.18290/teka21.6.