Wpływ zaburzonej osobowości narkomana na dobro małżonków

Krzysztof Graczyk

doi:10.52404/ttnwloc.stwl.22.17

Autor

Krzysztof Graczyk Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie https://orcid.org/0000-0003-3168-9835

DOI:

https://doi.org/10.52404/ttnwloc.stwl.22.17

Słowa kluczowe:

dobro małżonków, narkomania, zaburzona osobowość, afektywność, brak uczuć wyższych, zaburzenia władzy wolitywnej, intymność wspólnoty małżeńskiej, wspólnota małżeńska i rodzinna

Abstrakt

Podporządkowanie życia narkotykom, zaburzenia psychiczne, afektywność, depresja, skupienie uwagi na sobie etc. nie pozwalają osobie uzależnionej prawidłowo funkcjonować w swojej rodzinie. Zanikają wyższe uczucia, łatwo rodzą się konflikty między małżonkami, częste kłótnie, które skutkują narastającą wrogością, nieufnością, poczuciem krzywdy i osamotnienia. W klimacie emocjonalnym rodziny dominuje głównie lęk, żal, złość, nieufność, poczucie winy i wstydu. Uczucia są słabo uświadamiane przez członków rodziny, a ich wyrażanie zawęża się do różnego typu wybuchów lub manipulacji. Zarówno rodzicom jak i dzieciom brakuje sposobów oraz potrzeby wyrażania uczuć. Rodzinie brak umiejętności dyskusji, negocjacji, zawierania kompromisów. Różnice zdań są raczej tłumione, by nie zagrażać jedności rodziny. Często w takich rodzinach dochodzi do powstawania koalicji, np. matki i dziecka przeciwko ojcu. Nierzadko matki ukrywają niektóre zachowania dziecka w obawie przed gwałtowną i nieobliczalną reakcją ojca. Bywa, że ojcowie całkowicie wycofują się z komunikacji rodzinnej, ograniczając się do funkcji zapewniania bytu systemowi. Narkomania rodziców jest dla dziecka źródłem wielu traumatycznych przeżyć, które działają z tym większą szkodą dla jego rozwoju, im jest ono młodsze. Atmosfera domu rodzinnego budzi w nim przerażenie i uniemożliwia prawidłowy rozwój. Często dzieci zaniedbywane przez rodziców przeżywają lęk przed odejściem lub śmiercią zażywającego narkotyki rodzica, są ofiarami ich werbalnej lub fizycznej agresji, świadkami ciągłych konfliktów, które nierzadko wiążą się z użyciem siły. Zachowanie narkomana jest nieprzewidywalne i z reguły naraża członków rodziny na kłopoty oraz przykrości, a poza tym budzi w nich poczucie wstydu i zażenowania. Ponadto pojawiają się w rodzinie kłopoty finansowe z powodu dużych wydatków na narkotyki czy utraty pracy w wyniku zaniedbań efektywności pracy. Dziecko narkomana żyjące w ciągłym poczuciu strachu i niesprawiedliwości nie ma przekazywanych prawidłowych wzorców postępowania, nie ma przekazywanych prawidłowych postaw i zasad, którymi mogłoby się kierować w dorosłym życiu.

Biogram autora

Krzysztof Graczyk - Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie

Ksiądz rzym.-kat. Dr hab., studia specjalistyczne z zakresu prawa kanonicznego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1994–1998), uwieńczone doktoratem z kościelnego prawa małżeńskiego. Od 2001 r. sędzia w Sądzie Kościelnym Diecezji Włocławskiej. Od 2003 r. wykładowca prawa kanonicznego na Papieskim Wydziale Teologicznym w Warszawie – Sekcja św. Jana Chrzciciela. Studium Teologii we Włocławku. Oddział w Koninie. W 2013 r. uzyskał licencjat z teologii na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu, a w 2015 r. habilitację na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Autor kilkudziesięciu artykułów prawnych i prawno-duszpasterskich w pozycjach książkowych i czasopismach.

Bibliografia

Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Familiaris consortio, 22 XI 1981, „Acta Sanctae Sedis”, 74(1982), s. 81–191.

Jan Paweł II, Przemówienie do pracowników Trybunału Roty Rzymskiej z 25 stycznia 1988 r.; tekst pol.: Dzieła zebrane, t. 5, Kraków 2007, s. 668–673.

Instrukcja Dignitas connubii; tekst pol. w: Komentarz do instrukcji procesowej „Dignitas connubii”, red. T. Rozkrut, Sandomierz 2007.

Decisio z 26 VI 1984 r. c. Gionnecchini, „Tribunal Apostolicum Sacrae Rotae Romanae. Decisiones et sententiae”, 76(1984), s. 390–398.

Decisio z 2 X 1986 r. c. Hout, „Tribunal Apostolicum Sacrae Rotae Romanae. Decisiones et sententiae”, 78(1986), s. 201–213.

Decisio z 15 VII 1986 r. c. Augustioni, „Tribunal Apostolicum Sacrae Rotae Romanae. Decisiones et sententiae”, 78(1986), s. 459–471.

Decisio z 6 III 1987 r. c. Pinto, „Tribunal Apostolicum Sacrae Rotae Romanae. Decisiones et sententiae”, 79(1987), s. 30– 41.

Decisio z 13 III 1989 r. c. Boccafola, „Tribunal Apostolicum Sacrae Rotae Romanae. Decisiones et sententiae”, 81(1989), s. 231–243.

Decisio z 4 V 1992 r. c. Pompedda, „Tribunal Apostolicum Sacrae Rotae Romanae. Decisiones et sententiae”, 84(1992), s. 224–225.

Decisio z 27 I 1993 r. c. De Lanversin, „Tribunal Apostolicum Sacrae Rotae Romanae. Decisiones et sententiae”, 85(1993), s. 32–41.

Decisio z 23 III 1993 r. c. Ragni, „Tribunal Apostolicum Sacrae Rotae Romanae. Decisiones et sententiae”, 85(1993), s. 98–115.

Eichmann E., Mörsdorf K., Lehrbuch des Kirchenrechts auf Grund des Codex Iuris Canonci, Bd. 1, München 1964.

Góralski W., Nieważność małżeństwa z tytułu niezdolności psychicznej do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich, „Kościół i Prawo”, 6(1989), s. 69–75.

Góralski W., Niezdolność do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich, „Ius Matrimoniale”, 1(1990), s. 58–93.

Górski S., Narkomania wśród młodzieży, w: Encyklopedia pedagogiczna, Warszawa 1993, s. 411–416.

Grocholewski Z., Pompedda M., Zaggia Q., Il matrimonio nel nouvo Codice di Diritto Canonico, Padova 1984.

Kodeks prawa kanonicznego. Komentarz, red. nauk. P. Majer, Kraków 2011.

Kolbowska A., Kidawa M., Raport Europejskiego Centrum Informacji o Narkotykach i Narkomanii, „Remedium”, 2006, nr 7–8, s. 48–50.

Kuntz H., Narkotyki i uzależnienia. Wszystko, o czym należy wiedzieć, tłum. P. Wieczorek, Warszawa 2009.

Mejer-Zahorowski O., Narkomani, Warszawa 1996.

Moskalewicz J., Jaraczewska J., Kłodecki A., Uzależnienie od substancji psychoaktywnych oraz psychoterapia osób uzależnionych, w: Psychoterapia. Podręcznik akademicki. Problemy pacjentów, t. 5, red. nauk. L. Grzesiuk, H. Suszka, Warszawa 2011, s. 249–272.

Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 3, Olsztyn 1984.

Pawluk T., Wiedza nupturientów w świetle wymogów kanonicznych i postulatów duszpasterskich, w: Przymierze małżeńskie, red. W. Góralski, R. Sztychmiler, Lublin 1993, s. 49–60.

Paździor S., Przyczyny psychiczne niezdolności osoby do zawarcia małżeństwa w świetle kan. 1095, Lublin 1999.

Pedrović S., Narkotyki i człowiek, Warszawa1988.

Prężyna W., Problem psychologicznych kryteriów niezdolności do podjęcia i wypełnienia zobowiązań małżeńskich, „Kościół i Prawo”, 4(1989), s. 103–114.

Resocjalizacja. Teoria i praktyka pedagogiczna, t. 2: Narkotyki, narkomania, narkoman, red. nauk. B. Urban, J.M. Stanik, Warszawa 2008, s. 32–46.

Rodgers J.E., Encyklopedia wiedzy o uzależnieniach. Narkotyki i seks, Warszawa 1995.

Rogala-Obłękowska J., Narkoman w rodzinie. Wskazania do terapii, Warszawa 2002.

Stawniak H., Uprawnienie-obowiązek zrodzenia i wychowania potomstwa w świetle kanonicznego prawa małżeńskiego, „Prawo Kanoniczne”, 32(1989), nr 3–4, s. 125–142.

Trębińska-Szumigraj E., Współuzależnienie matek narkomanów, Sopot 2009.

Zaborowski Z., Stosunki międzyludzkie, Wrocław 1976.

Ziemska M., Rodzina a osobowość, Warszawa 1997.

Żurowski M.A., Problem rozeznania oceniającego, „Prawo Kanoniczne”, 28(1985), nr 3–4, s. 3–15.