Misje w lamidacie Reï Bouba (Kamerun) – trudna droga ku tolerancji

Autor

DOI:

https://doi.org/10.52404/ttnwloc.stwl.25.17

Słowa kluczowe:

północny Kamerun, Reï Bouba, islam, dialog chrześcijańsko-muzułmański, misje katolickie, Kirdi, Fulbe

Abstrakt

Począwszy od XVI wieku Fulbe coraz liczniej przybywali na tereny dzisiejszego północnego Kamerunu. W XIX w. Fulbe podbili militarnie północny Kamerun. Jednak ich władzy wymykały się liczne enklawy ludów Kirdi. Fulbe uzyskali wiele większe panowanie nad Kirdi w czasach panowania Niemców i Francuzów. Wykorzystali swoją dominującą pozycję polityczną i fakt współpracy z kolonizatorami. Doprowadzili w ten sposób do większej islamizacji tych ziem, ale nie zdobyli większości populacji dla swej religii. W połowie XX w. na terenach Kirdi zaczęły rozwijać prężnie swoją działalność misje katolickie, a także protestanckie. Ich działalność była powstrzymywana przez władców Fulbe. Także po uzyskaniu przez Kamerun niepodległości trwało faworyzowanie Fulbe i islamu w północnym Kamerunie. Ta ostra rywalizacja zaczęła jednak ustępować bardziej pokojowemu współżyciu, a nawet współpracy w wielu dziedzinach życia społecznego. Nastąpił czas trudnego dialogu, który wciąż boryka się z przeszłością, uprzedzeniami i niezrozumieniem wśród wielu przywódców religijnych i politycznych.

Klasycznym przykładem przechodzenia z okresu konfliktu i walk do tolerancji, a nawet dialogu, mogą być dzieje misji katolickich na terenie lamidatu Rei Bouba. Lamidat ten został utworzony przez potężny ród Yillaga. Było on – i jest nadal –de facto państwem teokratycznym. Na jego terenie z trudem założono misje katolickie: w Touboro Tcholliré i Madingrin. O tym, że po trudnym czasie konfrontacji nastał czas tolerancji, a nawet dialogu, mówią ostatnie lata wzajemnych relacji.

Biogram autora

o. Jarosław Różański OMI - Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

Kapłan (1987) Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej; mgr (teologia, 1987, PWT, Poznań; fililogia polska, 1991, UAM, Poznań); lic. misjologii (1996, ATK, Warszawa); dr nauk teologicznych (misjologia, 1998, ATK, Warszawa); dr hab. nauk teologicznych (misjologia, 2004, UKSW, Warszawa); prof. UKSW (2006–2014); prof. (2014). Misjolog-
-afrykanista, religioznawca. Autor, redaktor i współredaktor wielu książek i artykułów naukowych i popularnonaukowych, haseł encyklopedycznych oraz recenzji naukowych. Organizotor i współorganizator wielu konferencji i sympozjów naukowych, także międzynarodowych. Redaktor naczelny (2011–) czasopisma naukowego „Lumen Gentium. Zeszyty misjologiczne”.

Bibliografia

Aboubakary Abdoulaye, https://www.camerounweb.com/person/Aboubakary-Abdoulaye-3109 [2023-02-14].

Agence de presse internationale catholique (APIC), Pour «enterrer définitivement la guerre des religions», https://www.cath.ch/newsf/pour-enterrer-definitivement-la-guerre-des-religions/ [2023-02-14].

Baskouda J.B., Kirdi est mon nom, Yaoundé: Saint-Paul 1993.

Baumann H., Westermann D., Les peuples et les civilisations de l’Afrique suivi de les langues et l’éducation. Traduction française par H. Homburger, Paris: Payot 1948.

Bernon J. de, L’Apostolat sur la Terre de Rey Bouba, „Entre Nous” (1957) nr 5, s. 14-18.

Bernon J. de, Ma maison, „Pôle et Tropiques” (1956) nr 7, s. 4.

Bernon J. de, Ma première tournée de brousse, „Pôle et Tropiques” (1956) nr 11, s. 6.

Boudouma M., Avec la force de l’Esprit-Saint, Yaoundé: Dinimber et Larimber brw.

Dalle G., Ce que l’Évangile a apport, „Pôle et Tropiques” (1997) nr 2, s. 16-17.

Durand A., A Rey-Bouba les dogaris font la loi pillages et assassinats en serie, „Pôle et Tropiques” (1996) nr 5-6, s. 27-29.

Froelich J.C., Les montagnards paléonigritiques, Paris: ORSTOM 1968.

Froelich J.C., Notes sur les Mboum du Nord-Cameroun, „Journal de la Société des Africanistes” (1959) nr 1, s. 90-117. DOI: https://doi.org/10.3406/jafr.1959.1901

Kruszewski H., Madingrin, „Tam-tamem” (1990) nr 5, s. 5-6.

Kwaśniewski A., Historia misji w Madingrin, „Misyjne Drogi” (1983) nr 4, s. 42-43.

Kwaśniewski A., W Kamerunie się cierpi dla Chrystusa, „Misyjne Drogi” (1984) nr 2, s. 46.

Lacroix P.-F., Le puel, w: J. Perrot (red.), Les langues dans le monde ancien et moderne, t. 1, Paris : Éditions du Centre National de la Recherche Scientifique 1981, s. 19-31.

Milanowski J., List z 19 listopada 1993 r., Madingrin: mps 1993. Archiwum OMI Poznań.

Milanowski J., List z cyklu: „Wieści z Kamerunu”, „Niepokalana” (1994) nr 1, s. 25.

Milanowski J., W nich nadzieja na lepsze jutro, „Misyjne Drogi” (1995) nr 2, s. 37-38.

Mohammadou E., Ray ou Rey-Bouba: tradition transmise par Alhadji Hamadjoda Abdoullay. Traditions historiques des Foulbé de l’Adamawa Garoua: Musée Dynamique du Nord Cameroun, ONAREST; Paris: C.N.R.S. 1979.

Ngoulsia A., Rey Bouba – ziemia wciąż niespokojna, „Misyjne Drogi” (1998) nr 4, s. 26-27.

Pierre M., Rimaud Ch., Dieu aime l’Afrique, „Pôle et Tropiques” (1996) nr 5-6, s. 26.

Plumey Y., Mission Tchad-Cameroun. L’annoce de l’Evangile au Nord-Cameroun et au Mayo Kebbi 1946-1986, [Rome]: Editions Oblates 1990.

Rolek A., Radość z dowodów tożsamości, „Misyjne Drogi” (1995) nr 4, s. 26.

Różański J., Kościół katolicki w dialogu z tradycyjnymi religiami afrykańskimi, Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum 2020.

Różański J., Reï Bouba jako przykład państwa teokratycznego, w: W. Cisło, J. Różański, M. Ząbek (red.), Bilad as-Sudan – Stare kultury i nowe wyzwania, Warszawa-Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Uniwersyteckie Centrum Badań Wolności Religijnej UKSW 2022, s. 140-161.

Różański J., Republika Federalna Ambazonii: poszukiwanie tożsamości kulturowej i politycznej angielskojęzycznych mieszkańców Kamerunu, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 2023.

Seignobos C., Tourneux H., Le Nord-Cameroun à travers ses mots. Dictionnaire de termes anciens et modernes. Province de l`Extrême-Nord, Paris: IRD, Karthala 2002.

Seligman C.G., Ludy Afryki, przeł. E. Promińska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1972.

Stryczek L., Historique et développement de la Mission Catholique de Tcholliré, Tcholliré: mps 2001.

Stryczek L., Tajemnice Rey Bouba, „Misyjne Drogi” (1997) nr 3, s. 31.

Vorbrich R., Lamidat. Państwo przedkolonialne w państwie postkolonialnym, „Afryka” (2005) nr 21, s. 7-28.

Zielenda K., Państwo w państwie. W obronie mieszkańców lamidatu Rey Bouba, „Misyjne Drogi” (1995) nr 5, s. 16-19.

Pobrania

Opublikowane

2023-09-08

Jak cytować

Różański, J. (2023). Misje w lamidacie Reï Bouba (Kamerun) – trudna droga ku tolerancji. Studia Włocławskie, 25, 314–326. https://doi.org/10.52404/ttnwloc.stwl.25.17

Oznaczenie wydania

Dział

Artykuły