Jubileusz w perspektywie biblijnej
DOI:
https://doi.org/10.52404/ttnwloc.stwl.22.7Słowa kluczowe:
czas, szabat, rok szabatowy, rok jubileuszowy, jubileuszAbstrakt
Człowiek żyje w dwóch zasadniczych wymiarach: przestrzeni i czasu. O ile przestrzeń można pokonać, o tyle czas można jedynie „oswoić”. Odbywa się to na wiele sposobów, a najpowszechniej i najskuteczniej za pomocą odmierzania czasu za pomocą kalendarza. Absolutnie wyjątkowy jest kalendarz biblijnego Izraela, oparty na symbolice liczby siedem, uważanej za najważniejszą i świętą. W rytmie siedmiodniowego tygodnia szczególne miejsce zajmuje szabat jako czas świętowania i odpoczynku. Ta sama koncepcja leży u podstaw roku szabatowego, obchodzonego co siedem lat, oraz roku jubileuszowego, obchodzonego w następnym roku po siedmiu latach szabatowych, czyli co pięćdziesiąt lat. Jubileusz ma znaczenie ekonomiczne i społeczne, a jako oparty na przesłankach teologicznych niesie konkretne zobowiązania moralne. Przepisy dotyczące roku jubileuszowego, nawet jeżeli ich dokładnie nie przestrzegano, były prophetia futuri, „proroctwem przyszłości”. Nie tyle odzwierciedlały rzeczywistość, ile miały ją kształtować. Zasadniczym aspektem profetycznego wymiaru stało się postępujące uduchowienie idei jubileuszów, które doczekało się wypełnienia w nauczaniu i mesjańskiej działalności Jezusa Chrystusa.
Bibliografia
Brzegowy T., Kalendarz biblijny. Jego powstanie i rozwój w kontekście oddziaływań kalendarza babilońskiego i egipskiego, w: Czas i kalendarz, red. Z.J. Kijas, Kraków 2001, s. 35–70.
Chrostowski W., Biblijna koncepcja czasu i historii, w: Czasoprzestrzeń. Badania interdyscyplinarne, red. M. Saganiak, A. Kozłowska, D. Suleja, Warszawa 2020, s. 71–86.
Chrostowski W., Jubileusze w Starym Testamencie, w: W. Chrostowski, Asyryjska diaspora Izraelitów i inne studia, Warszawa 2003, s. 188–196.
Chrostowski W., Muzyka w perspektywie biblijnej, w: W. Chrostowski, Kiedy Bóg płacze... oraz inne studia, Warszawa 2018, s. 421–440.
Czerski J., Jubileusz w Biblii, w: S. Rabiej, Kościół na przełomie tysiącleci. Wykłady otwarte zorganizowane w Roku Wielkiego Jubileuszu 2000, Opole 2000, s. 59–66.
Encyklopedia biblijna, red. nauk. P.J. Achtemeier, Warszawa 1999.
Heschel A.J., Szabat i jego znaczenie dla współczesnego człowieka, Gdańsk 1994.
Kategorie i funkcje czasu w ujęciu starożytnych = Temporis categoriae ac munera ab antiquis auctoribus expressa, red. J. Czerwińska, Łódź 2009.
Klinkowski J., Aktualizacja biblijnej idei jubileuszów, w: Na progu trzeciego tysiąclecia. Refleksja teologiczna w środowisku legnickim, red. B. Drożdż, Legnica 2001, s. 117–142.
Krawczyk R., Szabat. Odpoczynek formą świętowania, „Forum Teologiczne”, 14(2013), s. 51–65.
Kudasiewicz J., Mesjańska działalność Jezusa jubileuszowym rokiem łaski (Łk 4, 16–30), w: Słowo Twoje jest prawdą. Księga Pamiątkowa dla Księdza Profesora Stanisława Mędali CM w 65. rocznicę urodzin, zebr. i oprac. W. Chrostowski, Warszawa 2000, s. 212–224.
Lemański J., Księga Wyjścia. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz, Częstochowa 2009, s. 497–498 (NKB, ST II).
Linke W., Od szabatu do niedzieli. Ciągłość i nieciągłość tradycji świętowania, w: Więcej szczęścia jest w dawaniu aniżeli w braniu. Księga Pamiątkowa dla Księdza Profesora Waldemara Chrostowskiego w 60. rocznicę urodzin, red. B. Strzałkowska, t. 2, Warszawa 2011, s. 1010–1033.
Lipiński E., Rok szabatowy, „Scripta Biblica et Orientalia”, 1(2009), s. 9–28.
Liszka P., Biblijna teologia czasu, Wrocław 1990.
Marcinkowski R., Paradygmaty religijności w judaizmie rabinicznym. Miszna i inne teksty talmudyczne o szabacie, święcie, półświęcie i powszedniości, Kraków 2004 (Studia Judaica. Suplement, nr 2).
Marcinkowski R., Szabat według Miszny, „Studia Judaica”, 8(2005), nr 1–2(15–16), s. 241–272.
Matysiak B.W., Szabat dniem uświęcenia ludu YHWH, w: Bóg jest miłością. Studia dla Księdza Profesora Józefa Kudasiewicza w 80. rocznicę urodzin, red. W. Chrostowski, Warszawa 2006, s. 278–298.
Misztal W., Jubileusz i nadzieja nowego stworzenia, „Polonia Sacra”, 4[22](2000), nr 6(50), s. 163–182.
Muszyński H., Rok jubileuszowy w Biblii – implikacje pastoralne, „Currenda. Pismo Urzędowe Diecezji Tarnowskiej”, 161(2011), nr 2, s. 267–278.
Nowak J., Archetyp świąt chrześcijańskich w kalendarzu hebrajskim, w: Misterium Chrystusa w roku liturgicznym. Księga pamiątkowa ofiarowana Księdzu Profesorowi Bogusławowi Nadolskiemu z okazji 55-lecia święceń kapłańskich i 50-lecia pracy naukowej, red. J. Nowak, Poznań 2012, s. 174–184.
Nowy leksykon judaistyczny, red. J.H. Schoeps, Warszawa 2007.
„Pamiętaj, abyś dzień święty święcił”, red. K. Konecki, Toruń 2011.
Pindel R., Rodowód jubileuszu, „Pastores”, 2000, nr 8(3), s. 29–36.
Przyborek P., Szabat Jezusa w świetle Ewangelii według św. Łukasza, Pelplin 2014.
Sanecki A., Odpoczynek w tekstach biblijnych, w: Recreatio religiosa. Odpoczynek czy odnowa, red. K. Wójtowicz, Kraków 2006, s. 11–25.
Słownik symboliki biblijnej, red. L. Ryken, J.C. Wilhoit, T. Longman III, Warszawa 2003.
Tronina A., Księga Kapłańska. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz, Częstochowa 2006 (NKB, ST III).
Tronina A., Witczyk H., Rok jubileuszowy i szabatowy, w: Nowy słownik teologii biblijnej, red. H. Witczyk, Lublin – Kielce 2017, s. 782–785.
Witczyk H., Rok jubileuszowy pamiątką Wyjścia i Przymierza (Kpł 25, 8–17.23–55), „Przegląd Pastoralno-Homiletyczny” 3(1999), s. 9–19.
Witczyk H., Rok jubileuszowy w Starym Testamencie, w: Rok Boga Ojca, Kielce 1999, s. 43–55.
Wojcieski J., Od szabatu do niedzieli. Studium historyczne, egzegetyczne i teologiczne, Górna Grupa 2014 (Lingua Sacra. Monografie, 4).
Zając E., Judaizm jako religia uświęcająca czas, „Ethos”, 25(2012), nr 3(99), s. 46–60.
Opublikowane
Jak cytować
Oznaczenie wydania
Dział
