Wątki włocławskie w biografii Mikołaja Kopernika – w kręgu legend i faktów historiograficznych

Krzysztof Mikulski

doi:10.52404/ttnwloc.stwl.25.30

Authors

Krzysztof Mikulski Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu https://orcid.org/0000-0002-9908-7606

DOI:

https://doi.org/10.52404/ttnwloc.stwl.25.30

Keywords:

Nicolaus Copernicus, school years of Copernicus, Copernicus and Chełmno, Copernicus and Włocławek, Łukasz Watzenrode, sundial in Włocławek

Abstract

The article is an attempt to collect hypotheses about the school years of Nicolaus Copernicus functioning in the literature, with particular emphasis on the thesis about his education at the cathedral school in Włocławek and his participation in the construction of the sundial at the Włocławek cathedral. The author points to the lack of support for these theses in the source records, their functioning as a kind of "historiographic fact" (existing only in historiography), based on very dubious factual premises (Uncle Copernicus Łukasz Watzenrode having a canonry in the Włocławek chapter), expanded by multiplication of hypotheses (the thesis about the acquaintance with Mikołaj Wódka, his influence on Copernicus's astronomical interests, Copernicus' participation in the construction of the sundial).

Author Biography

Krzysztof Mikulski, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Mgr (historia i archiwistyka, 1982, UMK, Toruń); dr nauk humanistycznych (historia, 1992, UMK, Toruń); dr hab. nauk humanistycznych (historia, 2000, UMK, Toruń); prof. nauk humanistycznych (2005). Dyrektor (2003–2006, 2019–) Instytutu Historii i Archiwistyki; kierownik Katedry Historii Nowożytnej i Edytorstwa Źródeł, UMK, Toruń. Prezes (2003–2012; 2015–) Polskiego Towarzystwa Historycznego. Prezes (2008–) Towarzystwa Miłośników Torunia.

References

Archiwum Państwowe w Toruniu, Akta miasta Torunia, Księgi i akta, Kat. II, dz. IX, t. 4, 5.

–––––

Barycz H., Mikołaj Kopernik, wielki uczony Odrodzenia, Warszawa 1953.

Birkenmajer L.A., Mikołaj Kopernik jako uczony, twórca i obywatel, Kraków 1923.

Birkenmajer L.A., Mikołaj Wodka z Kwidzyna zwany Abstemius, lekarz i astronom polski XV-go stulecia, Toruń 1926.

Chachaj M., Mikołaja Kopernika czasy studenckie. Kraków, Bolonia, Rzym, Padwa i Ferrara (1491–1503). Miejsca – ludzie – książki, Toruń 2023.

Chodyński S., Katalog prałatów i kanoników włocławskich, [Włocławek 1914], (rps w ArDWł).

[Chodyński Stanisław], O dziełach M. Kopernika krótka wzmianka, „Przegląd Katolicki”, 37(1899), nr 18, s. 275–276.

Chodyński S., Szkoła katedralna włocławska. Szkic historyczny na podstawie akt kapitulnych skreślony, Włocławek 1900.

Górski K., Dom i środowisko rodzinne Mikołaja Kopernika, w: Mikołaj Kopernik i jego czasy, Toruń 2013, s. 139–175.

Górski K., Mikołaj Kopernik. Środowisko społeczne i samotność, wyd. 2, Toruń 2012.

Hipler F., Nikolaus Kopernikus und Martin Luther, Braunsberg 1868.

Kujawski W., Domniemane związki Mikołaja Kopernika z Włocławkiem, StWł, 16(2016), s. 305–313.

Markowski M., Piętnastowieczna filozofia krakowska a geneza kopernikanizmu, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej”, 36(1986), nr 1–2, s. 23–37.

Mikulski K., O starszeństwie dzieci w rodzinie Koperników, czyli jak Bornbach sprowadził historyków na manowce, w: Memoria vita. Studia historyczne poświęcone pamięci Izabeli Skierskiej (1967–2014), red. G. Rutkowska, A. Gąsiorowski,

Warszawa – Poznań 2015, s. 653–666.

Mikulski K., Mikołaj Kopernik. Środowisko społeczne, pochodzenie i młodość, Toruń 2015.

Nowak Z.H., Czy Mikołaj Kopernik był uczniem szkoły toruńskiej i chełmińskiej?, „Zapiski Historyczne”, 38(1973), s. 461–485.

Nowak Z.H., Kultura umysłowa Prus Królewskich w czasach Kopernika, w: Mikołaj Kopernik i jego czasy, Toruń 2013, s. 17–91.

Nowak Z.H., Mikołaj Kopernik jako uczeń szkoły św. Jana w Toruniu i studium partykularnego w Chełmnie, „Rocznik Muzeum w Toruniu”, 10(2001), s. 19–23.

Prowe L., Nicolaus Coppernicus, Bd. 1, Berlin 1883.

Schmauch, Die Jugend des Nicolaus Kopernikus, w: Kopernikus-Forschungen, hrsg. v. J. Papritz, H. Schmauch, Leipzig 1943, s. 100–131 (Deutschland und der Osten. Quellen und Forschungen zur Geschichte ihrer Beziehungen, Bd. 22).

Wasiutyński J., Kopernik twórca nowego nieba, wyd. 2, Toruń 2007.