Obowiązek okazywania szacunku i posłuszeństwa papieżowi i własnemu ordynariuszowi przez duchownych

Autor

DOI:

https://doi.org/10.52404/ttnwloc.stwl.23.17

Słowa kluczowe:

posłuszeństwo w Kościele, posłuszeństwo duchownych, posłuszeństwo papieżowi i własnemu ordynariuszowi, cnota posłuszeństwa, władza w Kościele

Abstrakt

Opracowanie ukazało naturę, źródło, fundament, istotę i cel posłuszeństwa osób duchownych papieżowi i własnemu ordynariuszowi w Kościele w aspekcie teologiczno-kanonicznym. Wskazało, że obowiązek uznania zwierzchnictwa kościelnego polegającego na chrześcijańskim posłuszeństwie i praktykowaniu cnoty posłuszeństwa uznających wartości nadprzyrodzone, wynika z hierarchicznej struktury Kościoła ustanowionej przez Chrystusa. Jest to posłuszeństwo Bogu, biskupowi Rzymu i własnemu ordynariuszowi. Posłuszeństwo wpisane jest w rzeczywistość ludzką i sakramentalną duchownego, a jego wypełniania i praktykowania oczekuje się od niego ze względu na dobro i misję Kościoła, którym jest zbawienie ludzi.

Fundamentem posłuszeństwa duchownych jest pochodzenie i autorytet władzy kościelnej wynikający z hierarchicznej struktury Kościoła. Autorytet przełożonych jest jednak nie tyle prawem rozkazywania, ale obowiązkiem przekazywania poleceń otrzymanych od Boga. Duchowny więc, który wypełnia obowiązek posłuszeństwa, powinien traktować papieża i własnego ordynariusza jako pośredników i w ich urzędach widzieć wolę Boga oraz przyjmować ją ze zrozumieniem i akceptacją. Sensem i celem władzy w Kościele jest wykorzystanie tego, co daje sakrament kapłaństwa łącznie z misją kanoniczną, przy koniecznym udziale pełnej, świadomej i aktywnie pojętej łączności duchownego z papieżem i własnym ordynariuszem, która w praktyce wyraża się w wypełnianiu obowiązku kanonicznego posłuszeństwa.

Posłuszeństwo kanoniczne duchownych różni się od posłuszeństwa wiernych świeckich oraz od posłuszeństwa osób zakonnych. Jest ono bowiem ograniczone do spraw objętych przepisami kanonicznego prawa powszechnego i prawa partykularnego, a co za tym idzie, nie rozciąga się na życie osobiste duchownego. Musi ono być przeżywane przez duchownego w duchu wiary i wolności. Nie polega tylko na pasywnym poddaniu się woli papieża i własnego ordynariusza, ale na aktywnym zjednoczeniu własnej woli z wolą przełożonego w przestrzeni kanoniczno-duszpasterskiej. Sankcje karne wiążące się z nieposłuszeństwem zarządzeniom władzy kościelnej potwierdzają wagę i doniosłość obowiązku posłuszeństwa duchownych.

Biogram autora

Janusz Gręźlikowski - UKSW

Dr hab. nauk prawnych w zakresie prawa kanonicznego, profesor UKSW; oficjał Sądu Kościelnego Diecezji Włocławskiej; profesor prawa kanonicznego w Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku i Wyższym Seminarium Duchownym Księży Misjonarzy Świętej Rodziny w Kazimierzu Biskupim. Autor ponad 500 prac naukowych i popularno-naukowych, w tym sześciu książek.

Bibliografia

Augustyn J., Posłuszeństwo ewangeliczne, Kraków 1992.

Bączkiewicz F., Baron J., Stawinoga W., Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa, t. 1, Opole 1957.

Brinda S., Posłuszeństwo ordynariuszowi według kanonu 273 Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku, „Kościół i Prawo”, 7(20) 2018, nr 1, s. 93–107. https://doi.org/10.18290/kip.2018.7.1-8.

Caprioli M., Il decreto conciliare „Presbyterorum ordinis”, Roma 1989.

Codex Iuris Canonici, Auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, AAS, 75(1983); tekst polski: Kodeks prawa kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Poznań 1984.

Dokumenty synodów od 50 do 381 roku, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2006.

Dokumenty soborów powszechnych. Tekst grecki, łaciński, polski, t. 1, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2003.

Dokumenty soborów powszechnych. Tekst łaciński i polski, t. 4, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2005.

Galot J., I presbiteri collaboratori del vescovo, „Orientamenti Pastorali”, 28(1980), nr 2–3, s. 108–120.

Jan Paweł II, Elementi essenziali dell’insegnamento della Chiesa sulla vita religiosa, Torino 1988.

Jałowiczor J., O posłuszeństwie papieżowi, „Gość Niedzielny”, 35(2020), s. 4–5.

Kantor R., Posłuszeństwo jako istotny element duchowości kapłańskiej według „Dyrektorium o posłudze i życiu prezbiterów” z 11 lutego 2013 roku, „Tarnowskie Studia Teologiczne”, 35(2016), nr 2, s. 27–40. https://doi.org/10.15633/tst.2103.

Kongregacja ds. Duchowieństwa, Dyrektorium o posłudze i życiu kapłanów, Poznań 2003.

Kongregacja ds. Duchowieństwa, Dyrektorium o posłudze i życiu prezbiterów, nowe wydanie, tł. J. Królikowski, Kraków 2013.

Leo XIII, Epistola encyclica ad venerabiles Fratres Archiepiscopos et Episcopos universos in regione Hispana, ASS, 15(1882), s. 241–246.

Langkammer H., Mały słownik biblijny, Wrocław 1995.

Müller A., Autorität und Gehorsam in der Kirche, „Concilium”, 5(1966), s. 357–369.

Myrcha M., Prawo karne, Komentarz do piątej księgi Kodeksu prawa kanonicznego, t. 2, cz. 1, Warszawa 1960.

Obowiązki i uprawnienia wszystkich wiernych chrześcijan (kan. 209–223), w: Komentarz do Kodeksu prawa kanonicznego, t. 2/1, red. J. Krukowski, Poznań 2005.

Panek B., Nieposłuszeństwo władzy duchownej w kościelnym prawie karnym, „Polonia Sacra”, 9(1957), nr 2–3, s. 12–21.

Pastuszko M., Sakrament święceń (kanony 1008–1054), Kielce 2008.

Paweł VI, Ecclesiam suam, Città del Vaticano 1965.

Pigna A., Obbedienza religiosa, Roma 1985.

Quasten J., Patrologia, t. 1, Torino 1980.

Rahner K., Christo modello dell’obbedienza sacerdotale, w: Nuovo stile di obbedienza, Roma 1979, s. 20–33.

Rahner K., Schriften zur Theologie, t. 8, Zurich 1968.

Rambaldi G., Docilità allo Spirito Santo, libertà dei figli di Dio e obbedienza dei presbiteri secondo il decreto „Presbyterorum ordinis", „Gregorianum”, 48(1967), s. 480–492.

Sobór Watykański II, Deklaracja o wolności religijnej Dignitatis humanae, 7 XII 1965, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002, s. 414–426.

Sobór Watykański II, Dekret o posłudze i życiu prezbiterów Presbyterorum ordinis, 7 XII 1965, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002, s. 487–517.

Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium, 18 XI 1964, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002, s. 105–170.

Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 7 XII 1965, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002, s. 537–620.

Sitarz M., Kompetencje organów kolegialnych w Kościele partykularnym w sprawowaniu władzy wykonawczej według kodeksu prawa kanonicznego z 1983 r., Lublin 2008.

Syryjczyk J., Kanoniczne prawo karne. Część szczególna, Warszawa 2003.

Ustrój hierarchiczny Kościoła. Wybór źródeł, red. W. Kacprzyk, M. Sitarz, Lublin 2006.

Wejman H., Być posłusznym kapłanem, Szczecin 1996.

Woroniecki J., Posłuszeństwo a przełożeństwo, Warszawa 1992.

Żurowski M., Autorytet i wolność w Kościele, PrKan, 28(1985), nr 1–2, s. 27–36. https://doi.org/10.21697/pk.1985.28.1-2.02.

Żurowski M., Hierarchiczne funkcje zarządzania Kościołem, t. 2, Warszawa 1979.

Żurowski M., Uprawnienie do współuczestniczenia w kościelnej Wspólnocie Wspólnot, Warszawa 1979.

Pobrania

Opublikowane

2021-06-09

Jak cytować

Gręźlikowski, J. (2021). Obowiązek okazywania szacunku i posłuszeństwa papieżowi i własnemu ordynariuszowi przez duchownych. Studia Włocławskie, 23, 323–350. https://doi.org/10.52404/ttnwloc.stwl.23.17

Oznaczenie wydania

Dział

Artykuły