Troska o relację podmiotową miarą dojrzewania w człowieczeństwie. W kręgu myśli Gabriela Marcela i ks. Tadeusza Dajczera

Autor

DOI:

https://doi.org/10.52404/ttnwloc.stwl.23.12

Słowa kluczowe:

dojrzewanie w człowieczeństwie, relacja podmiotowa „ja” – „ty”, spotkanie, człowiek jako tajemnica, Bóg jako Tajemnica, droga do zjednoczenia z Bogiem, Gabriel Marcel, ks. Tadeusz Dajczer

Abstrakt

Stechnicyzowana współczesność, z jej nastawieniem na konsumpcję i przyjemność, nie sprzyja moralnemu dojrzewaniu ludzkiej osoby czy refleksji nad własnym człowieczeństwem. Stwarza człowieka powierzchownego, którego relacje z innymi również nie są głębokie. Relacja instrumentalna, pragmatyczna („ja” – „to”) dominuje nad autentycznym spotkaniem, nad relacją podmiotową („ja” – „ty”) w rozumieniu filozofów dialogu. Chrześcijański egzystencjalista Gabriel Marcel (1889–1973) podkreśla, że człowiek musi dopiero siebie „stwarzać”, powołany jest do „dojrzewania w człowieczeństwie”. To droga wysiłku moralnego od egzystencji banalnej do autentycznej, na której – jak można wnioskować z jego pism – fundamentalne jest podjęcie dwojakiego rodzaju trudu: (1) dogłębnej refleksji nad tajemnicą ludzkiego istnienia i życia oraz nad Tajemnicą Boskiego „Ty”; (2) rozwoju w relacjach międzyludzkich ku pełni relacji podmiotowej i byciu „rozporządzalnym” względem innych. Ksiądz Tadeusz Dajczer (1931–2009), wybitny religioznawca i poszukiwany kierownik duchowy, odnalazł w relacyjnej naturze człowieka opisywanej przez Gabriela Marcela antropologiczną bazę ku prowadzeniu powierzonych mu dusz do Boga. W swoich pismach dokonał oryginalnej, fenomenologicznej analizy relacji podmiotowej na drodze ku Niemu. Zjednoczenie z Bogiem widział jako szczyt relacji „ja” – „Ty”. Myśl obu autorów przekonuje, że troska o relację podmiotową jest miarą dojrzewania w człowieczeństwie.

Biogram autora

Wanda Zagórska - UKSW

Psycholog, dr hab. nauk humanistycznych, prof. UKSW (specjalności: psychologia rozwoju człowieka w biegu życia, psychologia antropologiczna, psychologia narracyjna, badania fenomenologiczne, teologia życia duchowego); kierownik Katedry Psychologii Rozwoju, Wychowania i Rodziny Instytutu Psychologii UKSW; członek European Association for Developmental Psychology, Polskiego Stowarzyszenia Psychologii Rozwoju Człowieka i Stowarzyszenia Psychologii Pastoralnej przy Komisji Nauki Wiary Konferencji Episkopatu Polski; autorka licznych publikacji naukowych i wystąpień konferencyjnych, w kraju i za granicą.

Bibliografia

Buber M., Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych, Warszawa 1992.

Bukowski J., Zarys filozofii spotkania, Kraków 1987.

Charles Péguy – człowiek dialogu, red. M. Kozielski, Kraków 2003.

Dajczer T., Nieodkryty Dar. Rozważania o Eucharystii 6, Zamość – Warszawa 2009.

Dajczer T., Rozważania o wierze. Z zagadnień teologii duchowości, Częstochowa 1992.

Dajczer T., Sakrament obecności. Rozważania o Eucharystii 4, Opole – Warszawa 2009.

Gałdowa A., Rozwój i kryteria dojrzałości osobowej, „Przegląd Psychologiczny”, 33(1990), nr 1, s. 13–27.

Gałdowa A., Powszechność i wyjątek. Rozwój osobowości człowieka dorosłego, Kraków 1995.

Konkowska J., Osoba w ujęciu Gabriela Marcela jako źródło inspiracji wychowawczych, „Forum Pedagogiczne”, 2(2015), s. 1–14. https://doi.org/10.21697/fp.2015.2.06.

Kunowski S., Podstawy współczesnej pedagogiki, Warszawa 1981.

Marcel G., Być i mieć, Warszawa 1986.

Marcel G., Dziennik metafizyczny, Warszawa 1987.

Marcel G., Homo viator. Wstęp do metafizyki nadziei, Warszawa 1984.

Nowak M., Pedagogika egzystencjalizmu: jej założenia, cele i rola w rozwoju nauk pedagogicznych, „Roczniki Nauk Społecznych”, 32(2004), nr 2, s. 5–29.

Péguy Ch., Œvres poétiques completes, Paris 1957.

Stein E., Wiedza krzyża. Studium o św. Janie od Krzyża, Kraków 1994.

Straś-Romanowska M., Rozwój osobowy. Próba konceptualizacji problemu w nawiązaniu do psychologii life-span, „Forum Psychologiczne”, 4(1999), nr 2, s. 115–127.

Szczyrba S., Problem relacji religijnej, Łódź 2009.

Szewc B., Jak odczytywać pisma ks. prof. Tadeusza Dajczera. Wskazówki metodologiczne, w: Świadek wiary i miłosierdzia ks. prof. Tadeusz Dajczer (1931–2009), red. E. Sakowicz, W. Zagórska, Warszawa 2019.

Węgrzecki A., O poznawaniu drugiego człowieka, Kraków 1992.

Widzenie wiary. Wywiad z ks. dr. hab. Leonardem Ficem, prof. UKSW, w: Pasja wiary i Eucharystii. O dziełach i osobie ks. prof. Tadeusza Dajczera, red. K. Kamińska, R. Markowski [i in.], Warszawa 2013.

Zagórska W., Relacja podmiotowa na drogach rozwoju osobowego, „Horyzonty Psychologii”, 2(2012), s. 89–103.

Zagórska W., Subject-subject relation as a significant aspect of personal development in adulthood, „Polish Psychological Bulletin”, 42(2011), nr 4, s. 181–187. https://doi.org/10.2478/v10059-011-0024-8.

Pobrania

Opublikowane

2021-06-09

Jak cytować

Zagórska, W. (2021). Troska o relację podmiotową miarą dojrzewania w człowieczeństwie. W kręgu myśli Gabriela Marcela i ks. Tadeusza Dajczera. Studia Włocławskie, 23, 236–249. https://doi.org/10.52404/ttnwloc.stwl.23.12

Oznaczenie wydania

Dział

Artykuły