„Bóg Syna swego dał, aby człowiek nie zginął, ale się nawrócił i żył”. Biblijne aspekty sakramentu pokuty

Abstrakt

W klimacie postmodernistycznej rewizji wszystkiego co duchowe, więdną jak rośliny bez wody wartości i praktyki religijne Kościoła katolickiego. Stąd również kryzys sakramentów i sakramentaliów. Pierwszą ofiarą jest sakrament pojednania. Wśród przyczyn tego stanu rzeczy dwie wydają się oczywiste: podświadomy lęk człowieka przed prawdą o sobie samym i nieznajomość istoty i sensu tego sakramentu. Niniejszy artykuł stara się wskazać pomoc na tę drugą poważną bolączkę wierzących. Remedium jest „osadzenie” sakramentu pojednania w kontekście miłości, w którą nowo ochrzczony jako wyznawca Jezusa, Syna Bożego i Odkupiciela człowieka, zostaje wyposażony na drogę doczesnego życia razem z innymi cnotami i darami. Otrzymując białą szatę odczytuje ją jako wezwanie do wierności przywilejowi dziecka Bożego. Na tle tego symbolu i zarazem imperatywu grzech, niewierność zobowiązaniom chrzcielnym, należy odczytać nie tylko jako splamienie białej szaty, ale przede wszystkim jako zranienie miłości, którą Bóg obdarzył człowieka w tajemnicy stworzenia i odkupienia. Bóg jednak nie zostawił człowieka samemu sobie, lecz wyszedł mu naprzeciw z przebaczeniem. Przystąpienie do sakramentu pojednania to uznanie swojej grzeszności i powrót do przyjaźni z Bogiem. W tym ujęciu nawrócenie jawi się jako uznanie serca, że popełniło niesprawiedliwość, bo uwierzyło innej „miłości” niż ojcowska miłość Stwórcy. W przeżyciu bólu i smutku z jednej strony, a z drugiej wdzięczności za przebaczenie, nawracający się grzesznik odczytuje pojednanie w sakramencie pokuty jako łaskę, dotknięcie ręki Boskiego Lekarza, który wybrał formę sakramentu, nawiązując do praktyk pokutnych Starego Testamentu, jako sposób objawienia swojej „do końca” miłosiernej Miłości. Ponieważ szafarz łaski pojednania jest w identycznej kondycji penitenta, sakrament pojednania może być postrzegany jako najbardziej „demokratyczny” sakrament. W rachunku sumienia, tym pierwszym z warunków sakramentu pojednania, nie może zabraknąć przypomnienia sobie i wyznania najpierw dowodów i świadectw ojcowskiej dobroci Boga (confessio laudis), na którą to miłość odpowiedzią było dotychczasowe życie penitenta, czyli grzechy w ich bogatej palecie przejawów (confessio vitae), wreszcie jako dowód nawrócenia – podjęcie programu życia według wskazań słowa Bożego i nauczania Kościoła (confessio fidei).