Duchowieństwo dekanatu konińskiego diecezji kujawsko-kaliskiej na tle dekanatów sąsiednich w połowie XIX wieku

Abstrakt

Artykuł powstał przede wszystkim na podstawie materiału archiwalnego znajdującego się w Archiwum Diecezjalnym we Włocławku oznaczonego sygnaturą „Różne 46”, a jako źródło pomocnicze wykorzystano Schematyzm kujawsko-kaliski na 1848 rok.

Podejmując pracę badawczą nad obu tymi źródłami, autor wykorzystał metodę prozopograficzną i na jej podstawie ukazał duchowieństwo dekanatu konińskiego w roku 1848. A następnie porównał uzyskane informacje o pracujących w tym dekanacie kapłanach z danymi o duchowieństwie sześciu sąsiadujących dekanatów: kaliskiego, kolskiego, słupeckiego, sompoleńskiego, stawiszyńskiego, stawskiego.

W trakcie pracy badawczej wzięto pod uwagę następujące elementy porównawcze: liczba przeżytych lat; pochodzenie społeczne; miejsca, gdzie przyszli kapłani uczyli się; następnie seminaria, w których przygotowywali się do kapłaństwa; liczba lat posługi kapłańskiej; sprawowane urzędy kościelne i godności kościelne.

W trakcie pracy ustalono, że nie można opierać pracy na jednym tylko źródle, jakim jest materiał zawarty w „Różne 46”, ponieważ nie zawiera ono pełnych informacji dotyczących badanego duchowieństwa, choć znajdowało się w nich szereg danych szczegółowych. Dlatego też wykorzystywano źródło pomocnicze, jakim był Schematyzm kujawsko-kaliski na 1848 rok, które zawierało więcej informacji ogólnych, pozwalających na ukazanie w sposób pełniejszy kapłanów omawianych dekanatów.

Na podstawie zebranego materiału można powiedzieć, że przeciętny duchowny dekanatu konińskiego w roku 1848 był: w wieku pomiędzy 30 a 39 rokiem życia, miał mieszczańskie pochodzenie społeczne, w drodze do kapłaństwa uczył się w szkołach kaliskich, odbył studia seminaryjne we Włocławku, w kapłaństwie nie przekroczył jeszcze 9 lat posługi. Piastował urząd proboszcza jako kuratus lub komendarz. Nie posiadał kościelnego tytułu honorowego, gdyż takowe posiadało jedynie 15% duchowieństwa tego dekanatu.