Kanoniczny proces dowodzenia błędu determinującego wolę co do nierozerwalności małżeństwa

Krzysztof Graczyk

doi:10.52404/ttnwloc.stwl.23.18

Authors

Krzysztof Graczyk PAT w Warszawie https://orcid.org/0000-0003-3168-9835

DOI:

https://doi.org/10.52404/ttnwloc.stwl.23.18

Keywords:

the mistake determining will, the mistake according to quality, clause, the inseparability of marriage, the judicial proceedings, the cause of nullity, the simulation

Abstract

The definite actual state of affairs causing the disruption of the correct expression of the conjugal agreement can be considered from the various points of view, namely, the different titles of the nullity of marriage. In addition, the proceedings should disapprove the presumption included in the Canon 1101 § 1 The Code of the Canonical Law (concerning the compatibility of words and signs determining the conjugal agreement with the nupturient’s internal will). Besides, just in every other nullitatis matrimonii case, in such simulation issues, the Judge is not able to adjudicate on the nullity of the conjugal agrement ob exclusum bonum sacramenti without gaining, in this regard, required moral insurance, enclosed in the Canon 1608 §4 The Code of the Canonical Law, created ex actis et probatis. The whole proceedings in simulation cases is, undoubtedly, difficult and complicated, because of the internal act of alleged malingerer, and the needed disapproval of the presumption enclosed in the Canon 1001 § 1The Code of the Canonical Law. The most common and accepted proves in the jurisdiction of Sacra Romana Rota towards the exclusion of inseparability of marriage as well as in other simulation cases are: 1) the testimony of malingerer: the court and beyond the court one, 2) the important and adequate cause of simulation – the close and the further one, 3) the all circumstances: these ones before the marriage, the ones which accompanied the whole wedding ceremony, and those that occured after the marriage. In the issuse of nullity of marriages, the Judge is obliged to consider, precisely, in his or her conscience, namely, appraise exactly all the evidence without omitting anything.

The process of nullity of marriage is very complicated, and it can be conducted according to the various titles, determining the subject of disposal by the canons of the Canonical Law regarding marriages.The goal of the judicial process in the ecclesiastical court is not to dissolve the marriage, but to state if it was valid or not due to the current canonical law. The statement of nul lity of marriage can not be interpreted as its annulment or dissolution. In the essence of it, the whole marriage is invalid from the beginning. Moreover, in such kind of process none of the spouses are guilty. However, the canonical cause of the marriage nullity is determined.

Author Biography

Krzysztof Graczyk, PAT w Warszawie

Dr hab., studia specjalistyczne z zakresu prawa kanonicznego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1994–1998), uwieńczone doktoratem z kościelnego prawa małżeńskiego. Sędzia w Sądzie Kościelnym Diecezji Włocławskiej. Wykładowca prawa kanonicznego. W 2013 r. uzyskał licencjat z teologii na PWT we Wrocławiu, a w 2015 r. habilitację na Wydziale Teologicznym UMK. Autor kilkudziesięciu artykułów prawnych i prawno-duszpasterskich w pozycjach książkowych i czasopismach.

References

Bajda J., Rodzina w planie Bożym. Aspekt teologiczno-moralny, w: Ewangelizacja, red. J. Krucina, Wrocław 1980, s. 115–129.

Bajda J., Teologia miłości małżeńskiej, AtK, 84(1975), s. 175–186.

Castano J.F., Il „dolus”, vizio del consenso matrimoniale. Commentario ab can. 300 dello schema, „Apollinaris”, 55(1982), nr 3–4, s. 629–642.

Dzięga A., Udział stron procesowych w ustaleniu formuły sporu w kanonicznym procesie o nieważność małżeństwa, Ius Matr, 3(1992), s. 55–69. https://doi.org/10.21697/im.1992.1.1.04.

Ferrio C., Trattato di psychiatria clinica e forense, vol. 1, Roma 1970.

Gajda P.M., Prawo małżeńskie Kościoła katolickiego, Tarnów 2000.

Giacchi O., Il consenso nel matrimonio canonico, Milano 1968.

Gordon I., Novus processus nullitatis matrimonii, Romae 1983.

Gordon I., Nowy proces nieważności małżeństwa, Częstochowa 1984.

Góralski W., Brak wystarczającego używania rozumu jako tytuł nieważności małżeństwa (kan. 1095, n. 1), IusMatr, 1(1990), s. 20–32. https://doi.org/10.21697/im.1990.1.1.03.

Góralski W., Dzierżon G., Niezdolność konsensualna do zawarcia małżeństwa kanonicznego (kan. 1095, nn. 1–3 KPK), Warszawa 2001.

Góralski W., Kanoniczna zgoda małżeńska, Gdańsk 1991.

Góralski W., Kanoniczne przeszkody małżeńskie w ogólności, „Białostockie Studia Prawnicze”, 2(1994), s. 5–20.

Góralski W., Matrimonium facit consensus, Warszawa 2000.

Góralski W., Poważny brak rozeznania oceniającego co do istotnych praw i obowiązków małżeńskich a nieważność małżeństwa (kan. 1095, n. 2), IusMatr, 1(1990), s. 33–57. https://doi.org/10.21697/im.1990.1.1.04.

Góralski W., Wykluczenie prawa do potomstwa w świetle nowszego orzecznictwa rotalnego, IusMatr, 8(1997), nr 2, s. 77–85. https://doi.org/10.21697/im.1997.2(8).03.

Graczyk K., Niezdolność do wypełniania zobowiązania bonum prolis przez nupturientów na skutek choroby neurologicznej, StWł, 10(2007), s. 320–330.

Gręźlikowski J., Przed nami małżeństwo. Informator dla pragnących zawrzeć małżeństwo, Włocławek 2002.

Grocholewski Z., Struktura etapu dowodowego procesu, w: Plenitudo legis dilectio, Lublin 2000, s 355–378.

Iglesias Altuna J.M., Procesos Matrimoniales Canónicos, Madrid 1991.

Jan Paweł II, Adhortacja Familiaris consortio, Wrocław 2000.

Jougan A., Słownik kościelny łacińsko-polski, Warszawa 1992.

Konferencja Episkopatu Polski, Instrukcja o przygotowaniu do zawarcia małżeństwa w Kościele katolickim, 13 XIII 1989.

Leszczyński G., Oświadczenie stron jako środek dowodowy w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa, PKan, 43(2000), nr 1–2, s. 107–121. https://doi.org/10.21697/pk.2000.43.1-2.05.

Linneborn-Wenner J., Grundriss des Eherechts nach dem Codex Iuris Canonici, Padeborn 1933.

Mendonca A.,The Effects of Personality Disordes on Matrimonial Consent, „Studia Canonica”, 21(1987), s. 67–173.

Michiels G., Principia generalia de personis in Ecclesia, Parisiis – Fornaci – Romae 1955.

Munoz J.F., El matrimonio, misterio y signo. Siglos XVII y XVIII, Pamplona 1982.

Navarrete U., Novae methodi technice procreationis humanae et ius canonicum matrimoniale, „Periodica”, 77(1988), s. 78–96.

Pastuszko M., Przyczyna całkowitej symulacji małżeństwa, w: Kościół i prawo, t. 3, Lublin 1985, s. 125–154.

Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 4, Olsztyn 1990.

Paździor S., Przyczyny psychiczne niezdolności osoby do zawarcia małżeństwa w świetle kan. 1095, Lublin 1999.

Pompedda M.F., Maturita psichica e matrimonio nei canoni 1095, 1096, „Apollinaris”, 57(1984), s. 134–148.

Pryba A., Planowanie rodziny a więź małżeńska, Olsztyn 2002.

Reiss, D. Olivieri M.E., The Family’s Conception of Accountability and Competence: A New Approach to the Conceptualization and Assessment of Family Stress, „Family Process”, 30(1991), nr 2, s. 193–214. https://doi.org/10.1111/j.1545-5300.1991.00193.x.

Rozkrut T., Walor opinii biegłego w kanonicznym procesie małżeńskim, Tarnów 2002.

Sobór Watykański II, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 1968, s. 537–620.

Stankiewicz A., Pozytywny akt woli przy symulacji zgody małżeńskiej, IusMatr, 10(1999), nr 4, s. 61–81.

Sztychmiler R., Istotne obowiązki małżeńskie, Warszawa 1997.

Sztychmiler R., Sądownictwo kościelne w służbie praw człowieka, Olsztyn 2000.

Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2002.

Wenz W., Wróblewski P., Urząd obrońcy węzła i procesy decyzyjne sędziego na etapie wyrokowania, Wrocław 2007.

Wojaczek K., Rodzina w konfrontacji z migracją zarobkową, w: Wyjazdy zarobkowe – szansa czy zagrożenie? Perspektywa społeczno-moralna, red. K. Glombik, P. Marciniec, Opole 2005, s. 209–221.

Wojtyła K., Miłość i odpowiedzialność, Lublin 1986.

Wojtyła K., Nauka encykliki „Humanae vitae” o miłości, AnCr, 1(1969), s. 341–356. https://doi.org/10.15633/acr.2713.