Synod biskupów wyrazem kolegialnej troski o Kościół

Abstrakt

Refleksja Soboru Watykańskiego II nad episkopatem oraz integralnie z nią związaną zasadą kolegialności stała się ważnym fundamentem teologicznym dla powstania instytucji Synodu Biskupów, a także dla określenia roli i znaczenia tejże instytucji w Kościele posoborowym. Instytucja Synodu Biskupów została powołana przez papieża Pawła VI motu proprio Apostolica sollicitudo z 15 września 1965 r. Jest to z jednej strony dokument erygujący instytucję, a jednocześnie zawiera on elementy normatywne oraz doktrynalne na temat Synodu Biskupów. Synod Biskupów od samego początku swojego istnienia był postrzegany jako miejsce spotkania oraz dialogu Biskupa Rzymskiego i episkopatu. Analizując podstawy prawne regulujące zadania oraz strukturę instytucji Synodu Biskupów należy wymienić następujące dokumenty: motu proprio Apostolica sollicitudo, które stworzyło instytucję; kanony Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 r. na temat Synodu Biskupów; regulaminy dotyczące funkcjonowania instytucji: zatwierdzony przez Pawła VI regulamin z 1966 r. wraz z nowelizacjami z 1969 i 1971 r., regulamin zatwierdzony przez papieża Benedykta XVI z 2006 r., oraz aktualnie obowiązujący regulamin zatwierdzony przez papieża Franciszka z 2018 r. Zebrania Synodu Biskupów mogą mieć różny charakter. Konstytucja apostolska Episcopalis communio papieża Franciszka z 2018 r. wyróżnia trzy rodzaje zgromadzeń Synodu Biskupów: Zwyczajne Zebranie Ogólne, jeżeli rozpatrywane są sprawy dotyczące dobra Kościoła powszechnego; Nadzwyczajne Zgromadzenie Ogólne, jeśli kwestie, które mają być ujęte, dotyczą dobra Kościoła powszechnego i wymagają pilnego rozpatrzenia; Zgromadzenie Specjalne, jeśli przedmiotem obrad są kwestie dotyczące głównie jednego lub więcej określonych obszarów geograficznych. Jeżeli jednak Biskup Rzymski uzna to za stosowne, szczególnie ze względów ekumenicznych, może zwołać zgromadzenie synodalne według innego, uznanego przez siebie trybu. W latach 1967–2022 było zwołanych trzydzieści Synodów Biskupów, w tym szesnaście zwyczajnych zgromadzeń ogólnych, trzy zgromadzenia nadzwyczajne, dziesięć zgromadzeń specjalnych oraz jeden poświęcony sytuacji duszpasterskiej w Holandii.